Samen met Wim van ’t Zelfde van het Statenbijbelmuseum plaatste Dirk Janssen de Bijbel op een lessenaar. Het boek krijgt een mooie plaats tussen de andere Bijbels in het museum te Leerdam.

De consul-generaal, die de belangen van Nederland behartigt in het westen van de Verenigde Staten, vertelde de geschiedenis van deze Bijbel. Het Boek was in het bezit van de familie Van der Have die in het midden van de vorige eeuw vanuit het Zeeuwse Kapelle naar de VS emigreerde, eerst naar de oostkust, later naar het westen, naar Californië. Ze kwamen in een dorpje terecht waar zij werkte als landbouwkundige.

Nadat zij –nu ongeveer tien jaar geleden– stierven, schonken de kinderen die geen Nederlands konden lezen, de Bijbel aan de predikant van hun kerk in Tomales. Ds. Corneli Cyss-Carter van de Tomales Presbyterian Church gaf de Bijbel een plaats in de pastorie. Toen ze dit jaar met emeritaat ging, kon ze de Bijbel niet meenemen en nam ze contact op met het consulaat.

Janssen: „Het gebeurt regelmatig dat mensen van Nederlandse afkomst iets waardevols willen schenken aan het consulaat. In de regel hebben die dingen alleen emotionele waarde. In dit geval was het anders.”

Piepen

De consul, die de Bijbel een goede plaats wilde geven, kwam in contact met het Statenbijbelmuseum. Janssen besloot de Bijbel zelf terug te brengen naar het land van herkomst. Hij deed de Bijbel niet in zijn koffer, omdat daarmee vaak gesmeten wordt tijdens vliegreizen, maar in zijn handbagage. Dat leverde hem bij het inchecken in San Francisco nog een moeilijk moment op, toen de scanner begon te piepen.

De Bijbel in folioformaat, die hij samen met Van ’t Zelfde op de lessenaar plaatste, is voorzien van koperen sloten. Van ’t Zelfde opende de Bijbel bij de wereldkaart. Daarop staat de naam San Francisco niet. Die is van later datum. Ook een deel van Australië en geheel Nieuw-Zeeland ontbreken. Die gebieden waren in de tijd dat de kaart gemaakt werd nog niet ontdekt. Van ’t Zelfde vermoedt dat deze kaart een plaats in de Bijbel kreeg vanwege de vele Nederlanders die toen op zee voeren.

De Bijbel toont nog vijf andere kaarten, vertelde historica Fineke van Driel uit Asperen. Het gaat om de andere zijn van het paradijs, de woestijnreis van de Israëlieten, Jeruzalem, het beloofde land ten tijde van Jezus en de zendingsreizen van Paulus.

Initialen

Verder zijn er in deze Bijbel aan het begin van elk hoofdstuk versierde initialen te zien. De eerste is die van de letter I (”In den beginne”) met de zes scheppingsdagen. De initiaal D geeft David weer, de A het Avondmaal en de H koningin (H)esther met koning Ahasveros. Prenten mochten niet in de Bijbel opgenomen worden, aldus Van Driel. „Ze mochten wel bijgebonden worden.”

De eerste Statenbijbel verscheen in 1637, uitgegeven door de weduwe Van Wouw, die voor vijftien jaar octrooi kreeg. Drukker was Paulus Aertsz van Ravensteyn. Deze Bijbel dateert uit 1654 en is in Amsterdam gedrukt door Van Ravensteyn. Op het titelblad staat zijn drukkersmerk: Elia die wordt onderhouden door de raven.

Van Ravensteyn kreeg in 1655 het octrooi op de verbeteringen van de Bijbel. Bij zijn sterven in dat jaar ging dat over op zijn weduwe. In 1657 verscheen de Corrigeerbijbel. Deze tekst, die geldt als de meest betrouwbare, is gehandhaafd tot 1860, aldus Van Driel. De naam Van Ravensteynbijbel is een begrip geworden.

>

statenbijbelmuseum.nl