Twee weken voor de oorlog uitbrak kocht Irina een kinderwagen. De babykamer was ingericht, de kleertjes lagen klaar. „We wisten dat het een meisje werd”, vertelt Irina. Haar gezicht staat bedrukt.

Hoogzwanger ontvluchtte ze begin maart haar vaderland, samen met haar zoons. Inmiddels is de Oekraïense bevallen van een dochter, maar haar man heeft de kleine meid nog niet in de armen kunnen sluiten.

Alleen een kind ter wereld brengen, met een man op duizenden kilometers afstand, was „heel zwaar”, zegt Irina. Omdat ze tien dagen over tijd was, werd de bevalling ingeleid in het ziekenhuis. „Spannend, maar het ging goed.” De tolk die haar tijdens het interview vertaalt, was er ook bij toen Mirra geboren werd. Ze liet het meisje via Irina’s telefoon zien aan de kersverse vader, Alexander Novak (41). „Hij werd emotioneel, begon te huilen. En hij zei alleen maar: Dankjewel, dankjewel.”

Depressief

Alexander is een van de vele vaders die achterbleven toen hun gezin naar Nederland vluchtte. In hun woonplaats Kryvy Rih, 350 kilometer ten zuidoosten van Kiev, bleven de meeste mensen – het was er aanvankelijk vrij rustig. Irina en Alexander besloten dat zij wel zou vertrekken, vanwege de zwangerschap. Het idee van het echtpaar was: bevallen en weer terug.

Inmiddels wordt het steeds onrustiger rond hun woonplek. De stad is inmiddels voor driekwart omsingeld door de Russen.

Irina maakt zich grote zorgen om haar man. Elke dag spreekt ze hem via video; ook de jongens appen of bellen geregeld. „Hij is ook een beetje depressief”, vertelt Irina. „Wat moet hij als ze de stad straks gaan beschieten?”

De situatie heeft zijn weerslag. Door de stress lukt het Irina niet om borstvoeding te geven, vertelt haar gastvrouw.

Tosti’s

Met de jongens heeft Alexander het niet echt over de oorlogssituatie. Hun gesprekken gaan meer over hoe het in Nederland is en hoe het op school gaat. „En hij vraagt vaak of we wel goed voor mama zorgen. Of we haar helpen en lief voor elkaar zijn”, zegt Dary. „Hij geeft eigenlijk op een liefdevolle manier instructies.”

Over de inzet van de jongens heeft het gastgezin geen klagen. „Ze koken weleens eten, maken tosti’s, doen boodschappen, helpen met schoonmaken of brengen hun moeder boven koffie”, sommen Aard en Irma Pluimers op, bij wie het gezin in huis zit. En dat zonder te zeuren. „Daar kunnen onze kinderen nog van leren”, lacht Irma.

Wandeltochten

Alexander is een vaderfiguur voor de jongens, die geboren werden uit een eerder huwelijk van Irina. Aan hun biologische vader hebben de twee nauwelijks herinneringen: na de echtscheiding was hij nauwelijks in beeld en inmiddels is hij overleden.

„Hij is een vriend”, typeert Dary hun huidige vader. Samen met Alexander trokken ze er in de weekenden op uit om te wandelen door een van de vele natuurgebieden die hun vaderland rijk is. Dary en David missen die tochten, het picknicken, hun vader die leerde hoe je een vuurtje maakt. „Hij is een heel wijze en slimme man”, vindt David. „Hij vertelde ons altijd van alles over het leven, zijn werk, over hoe we moeten studeren.”

Vaderdag kennen de jongens niet uit Oekraïne; Moederdag wel.

Discipline

Eigenlijk willen Irina en de jongens maar één ding: naar huis. Bij hun man en vader zijn. In principe zou Alexander voor een korte tijd verlof mogen nemen, vanwege de geboorte van zijn dochtertje. Maar dat vraagt een hoop papier- en regelwerk. Bij het metaalbedrijf waar hij werkt kan hij ook niet zomaar weg. En zijn zieke vader achterlaten in oorlogsgebied is ook nogal wat.

„Het is leuk hier”, zegt Dary, „maar we hebben niet zoiets van: hier liggen kansen voor een beter leven.” Bij de Rijssense familie –met nog vier thuiswonende kinderen– genieten de jongens van de gezelligheid. Vooral David vindt het heerlijk om tussen al die „lieve mensen” aan tafel te zitten of koffie te drinken.

De twee zitten in een klas met Oekraïners op de Jacobus Fruytier scholengemeenschap. In hun eigen land zijn ze strenger op school, vindt Dary. Er is meer discipline; prestatie staat meer centraal dan het welzijn van leerlingen. „Als je naar school gaat, zeggen ze bij ons: „Succes!” En hier: „Veel plezier!””

Babyspullen

Zondag –in Nederland Vaderdag– wordt Mirra opgedragen in een Oekraïense dienst die wordt gehouden in Rijssen. Haar moeder staat dan alleen voorin de kerk.

Inmiddels heeft Alexander een deel van de gekochte babyspullen maar weggegeven. „Andere mensen kunnen ze op dit moment beter gebruiken”, zegt Irina.