De Russische onderneming legde tijdens een zondag in Moskou gehouden omstreden veiling 260,75 miljard roebel (7,05 miljard euro) op tafel voor het 1 miljoen olievaten per dag producerende Yukos-onderdeel, goed voor 17 procent van de totale Russische olieproductie. Het openingsbod lag op 246,80 miljard roebel (6,50 miljard euro), dat volgens analisten minder dan de helft is van de daadwerkelijke waarde van Joeganskneftegaz.

De door het Russische Federale Vastgoed Fonds georganiseerde veiling -formeel met als doel een deel van de vermeende Yukos-belastingschuld van 27 miljard dollar te innen- was in een recordtijd voorbij. De gedoodverfde winnaar, de door de Russische staat gecontroleerde gasmonopolist Gazprom, bracht onverwachts geen bod uit, terwijl de twee andere deelnemers zich op het laatste moment terugtrokken.

Yukos heeft direct na afloop van de veiling Baikalfinansgroep gewaarschuwd voor de juridische consequenties van haar aankoop. De veiling is volgens haar illegaal en ze zal het resultaat hiervan via rechters in de Verenigde Staten en Europa aanvechten.

De oliemaatschappij voelt zich hierbij gesteund door de uitspraak van een rechtbank in de Amerikaanse stad Houston donderdag, waar het bedrijf ook actief is. De rechter oordeelde dat de veiling van zondag minstens tien dagen had moeten worden uitgesteld nadat Yukos surseance van betaling had aangevraagd. Ook legde hij de potentiële kopers en hun financiers een verbod op deel te nemen aan de veiling.

Maar zowel de Russische autoriteiten als Russische juristen zijn van mening dat de uitspraak van de Amerikaanse rechter geen rechtsgeldigheid heeft op Russische bodem. Zij stuurden er daarom op aan de veiling zondag gewoon door te laten gaan en spraken zelfs van „westerse inmenging in Russische aangelegenheden.”

Wel heeft de rechterlijke uitspraak ervoor gezorgd dat winnaar Gazprom zijn voor de gewenste aankoop noodzakelijke lening misliep. Een westers bankenconsortium, met onder meer ABN AMRO en Deutsche Bank, besloot zich neer te leggen bij de uitspraak van de Amerikaanse rechter en zijn lening aan Gazprom van 10 miljard dollar voor ten minste tien dagen uit te stellen.

Dat uiteindelijk niet Gazprom maar het volledig onbekende Baikalfinansgroep eigenaar is geworden van het Yukos-onderdeel is voor analisten een volledige verrassing. De onderneming is een volslagen onbekende in de Russische financiële wereld.

Zondagavond laat was nog niemand in staat de daadwerkelijke eigenaars achter de winnende onderneming te identificeren. Maar de meeste analisten houden het erop dat het om aan het Kremlin gelieerde zakenlieden gaat en waarschijnlijk zelfs om Gazprom zelf.

De gedwongen verkoop van Joeganskneftegaz vormt het hoogtepunt in de al meer dan een jaar durende aanval van het Kremlin op de tot voorkort nog meest winstgevende en meeste efficiënte oliemaatschappij van Rusland.

Aanvankelijk waren de Russische autoriteiten er vooral op uit de machtspositie van de voormalige bestuursvoorzitter van Yukos, Michail Chodorkovski, te breken. Die had door zijn openlijke steun aan liberale oppositiepartijen de toorn van president Vladimir Poetin gewekt.