Ook in zaken waarbij geadopteerden al naar de rechter zijn gestapt, wordt niet meer alleen gekeken naar de verjaringstermijn. „Ervaren misstanden bij adopties kunnen grote en blijvende impact hebben op de levens van betrokkenen. Wanneer bij hen de indruk bestaat dat de overheid daarin een belangrijke rol heeft gehad, is het begrijpelijk dat men zich tot de overheid wendt voor in de eerste plaats erkenning van hun leed, maar ook voor hulp of vergoeding van schade”, schrijft Weerwind.

Los van verjaring wordt getoetst aan criteria die door de Hoge Raad zijn opgesteld, waarbij wordt gekeken of het alsnog ‘redelijk’ en ‘billijk’ is dat een gedupeerde de Staat dagvaardt. Aan die bredere toets zitten wel grenzen. De feiten worden beoordeeld aan de hand van het „(on)geschreven recht van toentertijd, in het licht van de normen en gebruiken van toen”, aldus de minister.

Adopties uit het buitenland worden binnenkort weer opgestart. Begin vorig jaar werden die opgeschort nadat uit onderzoek van de commissie-Joustra was gebleken dat er jarenlang sprake is geweest van „structurele ernstige misstanden”. De komende maanden wordt besloten uit welke landen straks weer kinderen mogen worden geadopteerd. Vooruitlopend daarop is per direct besloten dat adoptie vanuit Haïti niet meer mag. De situatie in het land is te onveilig en de overheidsstructuur te kwetsbaar. Het is daarom „niet langer verantwoord om uit Haïti te adopteren”.

Na het rapport-Joustra kondigde het vorige kabinet begin vorig jaar aan het adoptiestelsel te verbeteren. Weerwind somt in zijn Kamerbrief een groot aantal maatregelen op die misstanden moeten voorkomen. Zo wordt de bemiddeling bij adoptie van kinderen uit het buitenland bij een centrale bemiddelingsorganisatie neergelegd. De overheid stelt daar strenge eisen aan en gaat scherper controleren of daaraan wordt voldaan. Aspirant-adoptiefouders moeten per 1 januari bij die bemiddelingsorganisatie terechtkunnen.

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd wordt als toezichthouder aangesteld voor het hele Nederlandse adoptiesysteem en krijgt meer handhavingsmogelijkheden. Welke dat worden en of de huidige wetgeving dat toelaat, wordt nu uitgezocht. Eventuele aanpassingen worden meegenomen in een nieuwe wet over adoptie vanuit het buitenland.