Deal met Erdogan is in belang van NAVO
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan voerde zaterdag telefoongesprekken met NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg, zijn Finse ambtscollega Sauli Niinisto en de Zweedse minister-president Magdalena Andersson. Alle drie de gesprekken gingen over de aanvraag van Finland en Zweden om lid te worden van de NAVO.
De boodschap van de Turkse president: „Zolang Zweden en Finland niet duidelijk tonen dat ze bij fundamentele kwesties, in het bijzonder in de strijd tegen het terrorisme, solidair zijn met Turkije, zullen wij niet positief tegenover het NAVO-lidmaatschap van deze landen staan.”
De twee landen herbergen personen die met de verboden Koerdische Arbeiderspartij PKK in verbinding staan. Erdogan verwacht dat Zweden en Finland tegen de PKK-leden „concrete stappen” neemt.
De aanvraag van Zweden en Finland om lid te morgen worden van het Atlantisch bondgenootschap is een gevolg van de Russische agressie tegen Oekraïne. Alle dertig lidstaten moeten dat verzoek goedkeuren. Turkije gaf direct aan niet akkoord te zullen gaan vanwege de tolerante houding van beide landen tegenover „terroristische” Koerden.
Heeft Turkije gelijk? Enerzijds wel. De PKK staat niet voor niets op de Europese lijst van terroristische organisaties. Aan de andere kant is het Ankara niet alleen om de PKK te doen, maar ook om de Koerdische militie YPG, die strijdt tegen de terroristische groepering IS in Syrië en een groot deel van het noordoosten van Syrië in handen heeft. Turkije ziet de YPG, en haar politieke tak PYD, als een dekmantel voor de PKK. Het is de vraag of dit correct is. De YPG is bijzonder waardevol gebleken, ook voor de Verenigde Staten, in de strijd tegen de islamitische terroristen.
Waarschijnlijk zit er meer achter de weigerachtige opstelling van Erdogan. Volgend jaar vinden er in Turkije verkiezingen plaats. In de hoop stemmen te winnen, presenteert de Turkse president zich nu als een krachtig leider.
De belangrijkste reden dat Erdogan zijn stem verheft, hangt samen met het feit dat Turkije is uitgesloten van het Amerikaanse F-35-gevechtsvliegtuigproject. Als Turkije de gevechtsvliegtuigen mag aanschaffen, zullen de bezwaren tegen Zweden en Finland zo goed als zeker als sneeuw voor de zon verdwijnen.
Moeten de VS en de andere NAVO-lidstaten ingaan op de eisen van Erdogan? Het is niet de eerste keer dat Erdogan moeilijk doet. Regelmatig verheft hij zijn stem, doet de tegenpartij water bij de wijn en is het probleem opgelost.
Door de oorlog tussen Rusland en Oekraïne is de situatie in de wereld enorm veranderd. Het conflict laat zien dat Turkije met zijn ligging aan de Bosporus, de toegang tot de Zwarte Zee, voor de NAVO van groot strategisch belang is. Door –enige– concessies te doen, kan de al dan niet terechte pijn bij Erdogan worden weggenomen en kan de NAVO met Zweden en Finland worden uitgebreid.