De Zweedse wens tot de NAVO toe te treden is ingegeven door de veranderde veiligheidssituatie in Europa sinds de Russische invasie in Oekraïne van 24 februari. „We verlaten een tijdperk en betreden een nieuw”, zei Andersson. De aankondiging volgde vlak nadat in een debat bijna alle partijen in het parlement hun steun voor het NAVO-lidmaatschap hadden uitgesproken. Eerder hadden de sociaaldemocraten van premier Andersson al met de lidmaatschapsaanvraag ingestemd.

Evenals Finland, dat ook toetreding tot de NAVO overweegt, is Zweden al lange tijd neutraal. Sinds de Russische aanval op Oekraïne is onder politici en inwoners de steun voor aansluiting bij de NAVO echter pijlsnel gegroeid. De Finse regering besloot zondag al officieel om NAVO-lid te willen worden en vertrouwt erop dat het parlement daarmee zal instemmen. Dat laatste gebeurt waarschijnlijk deze week al.

Ondanks bezwaren van NAVO-lid Turkije verwacht topman Jens Stoltenberg van het bondgenootschap dat Zweden en Finland snel en soepel kunnen toetreden. Daar gaan echter nog wel enkele maanden overheen. Voor de tussenliggende periode bieden NAVO-landen veiligheidsgaranties aan Zweden en Finland voor het geval Rusland zich agressief opstelt.

Eerder op maandag verklaarde de Russische president Vladimir Poetin dat toetreding van Zweden of Finland tot „een reactie” van Rusland zal leiden. Hij zei echter niet wat die reactie precies zou behelzen.

Poetin heeft al vaker de uitbreiding van de NAVO richting het oosten, een ontwikkeling die begon na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie begin jaren negentig, als een van de redenen genoemd voor zijn conflict met Oekraïne. De VS zouden de uitbreiding van de NAVO op een „agressieve” manier gebruiken om een „toch al moeilijke mondiale veiligheidssituatie te verergeren”, zei Poetin maandag.