EP wil overleg met Turkije starten over toetreding
Het Europees Parlement heeft woensdag met ruime meerderheid aangegeven dat de EU toetredingsonderhandelingen moet openen met Turkije. Het standpunt fungeert als aanbeveling voor de regeringsaanvoerders die vrijdag tijdens hun top in Brussel een besluit nemen.
Het EP noemt geen concrete datum voor de start van de besprekingen. De bij de stemming in Straatsburg aanvaarde resolutie bevat wat dat betreft alleen de aanduiding „zonder onnodig uitstel.”
Het oordeel van de volksvertegenwoordigers was voorbereid door de Nederlander Eurlings (CDA). Uiteindelijk stemden 407 afgevaardigden voor zijn rapport, met daarin het advies aan het adres van de politieke leiders, en 262 tegen. Tot laatstgenoemde categorie behoorde onder meer de tweemansdelegatie van ChristenUnie-SGP.
Grote steun voor het aangaan van het overleg met Ankara is er in het Parlement onder socialisten, liberalen en groenen. De christen-democraten, de grootste groepering, zijn verdeeld. Binnen die kring geven vooral de leden uit Duitsland en Oostenrijk er de voorkeur aan Turkije niet het lidmaatschap, maar een geprivilegieerd partnerschap in het vooruitzicht te stellen. Dat zou voorkomen dat de republiek aan de Bosporus in de toekomst als grote natie een sterk stempel drukt op de gang van zaken binnen de EU. Deze leden voorzien dat, zoals een van hen het uitdrukte, „het voor de Unie onmogelijk zal zijn dit enorme land met al zijn problemen te absorberen.”
Een amendement met het pleidooi om slechts een bevoorrechte status aan te bieden, werd echter met ongeveer tweederde meerderheid verworpen. Volgens de eindversie van de resolutie mogen de onderhandelingen alleen gericht zijn op volwaardige aansluiting.
Het EP is tevreden over de vele hervormingen die de afgelopen jaren tot stand zijn gebracht. Het constateert echter tegelijk dat er op dit vlak nog veel moet gebeuren. Het vraagt daarom de komende tijd nauwgezet toe te zien op een verdere verbetering van de situatie op het gebied van de mensenrechten, met onder andere vergroting van de vrijheden voor minderheden. Ankara dient keihard op te treden tegen martelpraktijken in gevangenissen en politiecellen.
Op de valreep is nog toegevoegd een oproep aan de kandidaat-lidstaat om de genocide op de Armeniërs binnen zijn grenzen, die plaatsvond in de jaren vanaf 1915, te erkennen. Bij die volkerenmoord verloren tussen 1,5 en 2 miljoen mensen het leven.
Het Parlement heeft over het beginnen van de onderhandelingen geen zeggenschap. Die berust volledig bij de regeringsleiders. Te zijner tijd, aan het einde van het traject, is wel de instemming nodig van het EP voor het besluit over de daadwerkelijke toetreding.
De Turkse premier Erdogan zei in een reactie blij te zijn met de uitslag van de stemming in Straatsburg. Hij noemde het standpunt van de daar zetelende EU-instantie van groot belang. Hij herhaalde dat zijn regering niet zal aarzelen het aanbod om te gaan praten af te wijzen als er te veel voorwaarden aan worden verbonden. „Dan zetten we de zaak in de ijskast en zoeken we onze eigen weg”, verklaarde hij.