De commissie van vijf Kamerleden, die officieel Tijdelijke Commissie Infrastructuurprojecten (TCI) heet, is ruim een jaar bezig geweest met de besluitvorming rond Betuweroute en Hogesnelheidslijn–Zuid. Dat de Kamer tekortschiet in de controle van de regering werd al duidelijk uit de openbare hoorzittingen van de commissie.

Daar kreeg voormalig minister Netelenbos (Verkeer) ervan langs omdat zij de Tweede Kamer in 1999 „onjuist" had ingelicht over kostenoverschrijdingen, terwijl andere ministers de Kamer met een kluitje in het riet wisten te sturen.

De commissie wil niet omzien in wrok en vindt dat de Tweede Kamer ook de hand in eigen boezem moet steken. Kamerleden treft het verwijt dat ze zich neerlegden bij afspraken die op een achternamiddag werden gemaakt bij het sluiten van een regeerakkoord. Vervolgens wilden ze niet hun „eigen" ministers voor de voeten lopen.

De commissie schrijft dat het parlement meer zelfbewustzijn moet tonen, maar dan ook meer mogelijkheden moet krijgen. Om een tegenmacht ten opzichte van de regering te vormen, is het nodig dat de Kamer de informatie van de ministers kan doorgronden. Tijdens de hoorzittingen van de commissie klaagden Kamerleden erover dat ze geen wijs konden worden uit de grote stapel rapporten en dat ze meestal slechts ondersteund worden door een enkele medewerker.

De commissie–Duivesteijn komt nu met het voorstel voor een eigen kennis– en controlecentrum, vergelijkbaar met het Amerikaanse Congressional Budget Office, maar minder groot.

De commissie doet niet alleen aanbevelingen, maar ook concrete (wets–)voorstellen om de regering te dwingen tot betere informatievoorziening en om de Tweede Kamer eerder te betrekken bij de besluitvorming. Zo moeten voortaan niet de topambtenaren van de meest betrokken ministeries een keuze maken uit voorstellen voor projecten van lagere overheden of belangengroepen, maar de Tweede Kamer. Bovendien moet de Kamer van meet af aan alle mogelijke alternatieven afwegen.

Duivesteijn omschreef in een toelichting bij zijn rapport het ministerie van Verkeer en Waterstaat als een bolwerk van ambtenaren dat de standpunten in beton giet, nadat het de oren heeft laten hangen naar belangengroepen. Minister Peijs (Verkeer) zei zich niet in die kritiek te herkennen, maar stelde ook dat in haar ministerie volop wordt gewerkt aan verandering.

De commissie vindt dat in de beginfase de besluitvorming over grote projecten niet bij V