Voor keuzes die grotere gevolgen hebben of waar een prijskaartje aan hangt, wordt het al wat ingewikkelder en zijn we verlegen om advies van anderen. Voordat u tot de aanschaf van een nieuwe wasmachine overgaat, wint u eerst informatie in over wat een goede wasmachine is en wat die kost. U gaat af op advies van betrouwbare instanties zoals de Consumentenbond of raadpleegt websites waar allerlei ervaringen met wasmachines op staan. Zeker bij zaken waar we nog wat dieper in de geldbuidel moeten tasten, zoals de aankoop van een auto of huis, winnen we advies in van experts en zullen we niet bij de eerste bezichtiging zeggen: „Ja, die kopen we.”

Opvallend is dat dit vaak wel gebeurt als we keuzes moeten maken met betrekking tot onze gezondheid. Bij de behandeling van bijvoorbeeld kanker gaan de meeste patiënten akkoord met het behandelingsplan dat aan hen wordt voorgesteld door de behandelende arts in het dichtstbijzijnde ziekenhuis, waar ze naar verwezen zijn door de huisarts.

Als voor de aanschaf van een wasmachine wel (meerdere) adviezen worden ingewonnen, waarom gebeurt dit dan zo weinig bij het zoeken van de beste behandeling van een aandoening? Er is namelijk alle reden om een onafhankelijk advies, ook wel second opinion genoemd, in te winnen bij een ander ziekenhuis dat gespecialiseerd is in het vastgestelde type kanker of een andere aandoening.

In de eerste plaats geeft een second opinion een stukje gemoedsrust dat de beste behandeling wordt ingezet. Ook in het geval dat de second opinion uitkomt bij precies dezelfde diagnose en hetzelfde behandelplan als de eerste uitslag, is dat geruststellend en geeft dat vertrouwen.

Verder maakt het nogal uit of een team artsen dagelijks patiënten met bijvoorbeeld borstkanker ziet en behandelt. Herhaling is de beste leermeester, ook voor verpleegkundigen en artsen. De opgebouwde expertise kan grote verschillen betekenen in de
diagnose en de uitkomst van de behandeling.

Zo is bekend dat borstkanker minder vaak terugkomt bij vrouwen die een borstsparende operatie ondergingen in een ziekenhuis waar veel ervaring is met deze behandeling.

Deze praktijk pleit ervoor om kennis en kunde met betrekking tot de behandeling van bepaalde aandoeningen te concentreren in een of hoogstens een paar ziekenhuizen in Nederland. Het Prinses Máxima Centrum, waar alle kinderoncologische zorg in Nederland is samengebracht, is daar een mooi voorbeeld van. Ook voor tumoren die voorkomen bij volwassenen, zoals long-, prostaat-, huid- en darmkanker, zijn er inmiddels ziekenhuizen in Nederland die zich gespecialiseerd hebben in de behandeling ervan.

Een second opinion geeft ook toegang tot de snel veranderende kennis en behandeling van kanker. In de laatste tien jaar zijn er veel nieuwe mogelijkheden voor behandeling bij gekomen. Deze kennis is vaak het eerst beschikbaar in gespecialiseerde ziekenhuizen waar ook klinische onderzoeken naar nieuwe behandelingen worden uitgevoerd.

Ondanks deze voordelen zijn er belemmeringen die het vragen om een second opinion in de weg staan. Veel patiënten zijn er niet van op de hoogte dat het aanvragen van een second opinion een mogelijkheid is en dat de kosten worden vergoed door de zorgverzekeraar. Ook kan een patiënt in shock zijn van de diagnose, tijdsdruk ervaren om zo snel mogelijk met de behandeling te beginnen, overladen zijn met informatie of bang zijn dat de verhouding met de arts wordt verstoord.

Daarom is het essentieel dat bij de bespreking van de diagnose en de behandeling de (huis)arts zelf met het voorstel komt om een second opinion aan te vragen. Een goede arts zal zich inzetten om de beste behandeling voor de patiënt te regelen en zelf ook gediend zijn bij dit Bijbelse gegeven: „die verstandig is, zal wijzen raad bekomen” (Spreuken 1:5).

De auteur is moleculair bioloog.