Een partij waar iedereen zich veilig voelt. Waar machtsmisbruik sporadisch is en als het toch wordt gesignaleerd meteen de kop wordt ingedrukt. Waar partijprominenten voorop gaan in voorbeeldig gedrag. In grote lijnen is dat het beeld dat D66 graag naar buiten toe uitstraalt. „Wij leggen de lat voor onszelf hoog”, klinkt het geregeld uit de monden van de D66’ers.

Door het aantreden van Sigrid Kaag als partijleider werd die beeldvorming nog eens extra versterkt. Zij straalde min of meer uit er persoonlijk voor garant te staan dat personele consequenties niet zouden uitblijven mocht het onverhoopt toch misgaan binnen de partij.

Intussen weet ook zij dat de werkelijkheid weerbarstig is. Een partijleider springt bij zijn of haar aantreden op een rijdende trein. Kaag had daarbij de handicap dat haar werkgebied tot 2017, toen zij voor het eerst haar opwachting maakte aan het Binnenhof, hoofdzakelijk buiten Nederland lag en dat zij veel hooggeplaatste D66’ers niet grondig kende. Zoals bijvoorbeeld de bestuursleden.

Uitgerekend die speelden bij het afwikkelen van de #MeToo-affaire, die de partij sinds december 2020 in zijn greep heeft, een even dubieuze als cruciale rol.

Een partijgenote met wie Van Drimmelen een buitenechtelijke affaire aanging, kapte de relatie in 2015 na anderhalf jaar abrupt af. In zijn pogingen toch met haar in contact te blijven, ging hij vervolgens ver over de schreef. De vrouw trok aan de bel, waarna de toenmalige –hoofdzakelijk uit mannen bestaande– partijtop een halfslachtige poging deed Van Drimmelen tot de orde te roepen.

Verwachtingsvol wendde zij zich daarop tot Kaag, die haar slechts doorverwees naar het bestuur. Maar dat liet de vertrouwelijke bijlage bij een rapport, waarin een ingehuurd integriteitsbureau Van Drimmelens misstappen op een rij zette, ijlings verdwijnen in een la.

De realiteit is dan ook dat D66 er door deze affaire gekleurd op staat. Niks geen veilige werkcultuur, niks geen openheid en niks geen correcte afwikkeling van #MeToo-meldingen. Ook in deze partij leiden die in eerste instantie vooral tot ongemak en paniek en ook in deze partij komen spijtbetuigingen en rechtsherstel slechts onder mediadruk tot stand.

Deemoed

De afgelopen week kregen Kaag en het bestuur, dat in november 2021 nieuw aantrad, daarvoor de rekening gepresenteerd. Met name donderdag, op een ingelaste persconferentie. De in het nauw gebrachte Kaag verweet zichzelf al terugblikkend een „te afstandelijke” houding. Partijvoorzitter Everhardt moest met het schaamrood op de kaken beamen dat het bestuur achteraf bezien drukker was geweest met het beschermen van het partijimago dan met het helpen van de vrouw.

Eén ding is dan ook zeker: Kaag staat sinds deze week zonder twijfel weer met beide benen op de grond. Na plechtige woorden moeten stevige daden volgen en ook voor D66 blijkt dat een moeizaam proces te zijn dat met vallen en opstaan gaat gepaard. Op welke daden Kaag zint, zal ze ongetwijfeld uit de doeken doen op een partijbijeenkomst die D66 in mei wil beleggen. Maar zeer waarschijnlijk met iets meer deemoed en iets meer bescheidenheid dan bij haar aantreden.