Hoewel uit het onderzoek –begin dit jaar gehouden onder 1100 Nederlanders– blijkt dat nagenoeg alle ouders het belangrijk vinden dat hun kind verantwoord met geld kan omgaan (97 procent), maakt 80 procent van hen geen afspraken met hun kinderen over sparen. „Dat komt doordat zakgeld vaak is bedoeld om er meteen iets van te kopen, denk bijvoorbeeld aan een hebbedingetje of snoep”, zegt Marinka van der Meer, directeur klant en merk bij de bank.

Ze raadt aan om juist wel spaarafspraken te maken, ook als het om zakgeld gaat. „Kinderen moeten leren dat sparen –en dus geduld hebben– loont. Tien keer snoep kopen kan leuk zijn, maar van gespaard zakgeld over een tijdje een mooie pop kopen, levert langer plezier op. Als kinderen dat inzien, leren ze dat geduld hebben meer voldoening kan opleveren dan een impulsaankoop.”

Door duidelijke afspraken te maken leren ze ook om te gaan met onverwachte gebeurtenissen. Van der Meer: „Neem een mobiele telefoon. Daar loopt de jeugd tegenwoordig ook mee rond. Maar als het scherm kapot gaat, wie gaat dat dan betalen; de ouders of het kind? Door over dit soort dingen afspraken te maken, leert het kind na te denken over onvoorziene uitgaven en weet het daarbij waar het aan toe is.”

Letters

Uit het onderzoek komt naar voren dat bijna 60 procent van de jeugd tussen de vier en twaalf jaar zakgeld krijgt. Van der Meer adviseert om met contant geld te beginnen. „Het is net als met lezen: je begint met de letters voordat je de woorden kunt maken. Met geld is het evenzo belangrijk om klein te beginnen. Kinderen kunnen zich beter een voorstelling van geld maken als ze tastbare munten in handen hebben.”

Als kinderen vertrouwd zijn geraakt met contant geld, is het op den duur tijd om ze met digitaal geld om te leren gaan. Het openen van een bankrekening en het geven van een bankpas is een logische vervolgstap. Meestal zijn kinderen tussen de 7 en 10 jaar als ze hieraan toe zijn, weet Van der Meer.

Het is volgens haar wel belangrijk om in een overgangssituatie zowel contant als digitaal zakgeld te geven. Omdat basisschoolleerlingen nog ontvankelijk zijn voor tips, raadt Van der Meer aan om hier niet te laat mee te beginnen. „Eenmaal op de middelbare school laat de jeugd zich moeilijker aansturen.”

Het blijft zaak om als ouder, juist nadat het kind zijn of haar eerste voetstappen zet in de digitale wereld, een oogje in het zeil te houden. Het merendeel van de ouders geeft aan maar wat goed bekend te zijn met de gevaren die hier op de loer liggen, zoals Whatsapp-fraude (89 procent), phishing (85 procent) en geldezels (65 procent) – mensen die hun bankrekening laten misbruiken door criminelen. Van der Meer: „Met reclames en meldingen in onze apps proberen we hen hiervan bewust te maken.”

Vingers

Toch leert twee derde van de ouders hun kind bij het pinnen niet om de code af te schermen en drukt een derde hun zoon of dochter niet op het hart om de pincode geheim te houden, blijkt uit het onderzoek. Van der Meer: „Als we tijdens een gastles op een doorsnee basisschool vragen van wie de ouders hun eigen pincode niet afschermen, gaan soms bijna alle vingers de lucht in.”

Van der Meer hoopt dat kinderen thuis hierover het gesprek aangaan, zodat ouders op hun beurt ook van hun kinderen leren. De Volksbank biedt sinds 2013 lesmateriaal aan voor basisscholen om de jeugd verantwoord om te leren gaan met geld. „Dat doen we op een speelse manier, zodat het goed bij de leerlingen binnenkomt”, vertelt Van der Meer. „We updaten ons lespakket jaarlijks om aan te sluiten op de recentste ontwikkelingen.”

Ieder jaar vragen meer scholen het lespakket ”Eurowijs” van de Volksbank aan. Momenteel staat de teller op ruim 4000. „Maar we kijken liever naar het aantal leerlingen dat we de afgelopen jaren hebben bereikt”, zegt ze. „Dat zijn er inmiddels meer dan een miljoen.”

Van der Meer ziet dat het aantal jongeren met schulden de laatste jaren groeit. Daarom kunnen ouders niet vroeg genoeg beginnen met de financiële opvoeding van hun kinderen, vindt ze. „De kans om op latere leeftijd in de schulden te belanden, verklein je zo aanzienlijk. Jong geleerd, oud gedaan.”