De les van Lazaruszaterdag
Protestanten hebben niets met heiligenkalenders. Mensen die in het verleden een vroom en Godgewijd leven geleid hebben, kunnen een voorbeeld voor ons zijn, maar verdienen geen bijzondere verering. Laat staan dat we hun hulp of bemiddeling zouden inroepen voor tijdelijke of geestelijke behoeften. Bovendien zijn hun levensverhalen vaak opgesierd met allerlei ongeloofwaardige legenden die hun heiligheid moeten illustreren.
Vanuit historisch oogpunt kan het echter interessant zijn om je er eens in te verdiepen. En soms krijg je daardoor geestelijke lessen aangereikt.
In oosters-orthodoxe en oosters-katholieke kerken kent men bijvoorbeeld de Lazaruszaterdag. Dat is de zaterdag vóór Palmpasen (de zondag waarop de intocht van de Heere Jezus in Jeruzalem herdacht wordt). Jezus’ vriend Lazarus, de broer van Martha en Maria, lag al vier dagen in het graf toen Hij in Bethanië aankwam. Johannes 11 vertelt ons wat er gebeurde.
Jezus „werd zeer bewogen in de geest en ontroerde Zichzelf.” Betekende dit dat Hij medelijden met hen had? Zeker, maar óók dat het sterven en het graf van Lazarus Zijn toorn over de macht van de dood opriepen. Dat Hij Zich gereedmaakte om een krachtige aanval te doen op de dood en het graf, zoals Bijbeluitleggers toelichten. Zo zijn de verbijsterde aanwezigen getuige van deze voorafschaduwing van Jezus’ eigen opstanding op de paasdag.
Zo’n Lazaruszaterdag kan je doen beseffen dat de dood geen onderdeel is van Gods goede schepping. Evenmin als verdriet, pijn, tranen, ziekte, zonde, teleurstelling, straf, haat, jaloezie, twist, oorlog, honger en al die andere ellenden dat zijn. De dood is –onder Gods toelating– satans instrument waarmee hij Gods schepping dacht te kunnen vernietigen. En door de zonde heeft de mens voor die verwoestende macht de toegang tot de schepping geopend.
God had Adam en Eva gewaarschuwd: Als jullie van de verboden boom eten, zullen jullie de dood sterven. Dat klonk als een dreigende straf, en dat was het ook. Tegelijk was het een waarschuwing tegen de demonische machten die Zijn schepping bedreigden, maar waarvan de zondeloze mens in het paradijs nog geen weet had. Daarom kreunt de hele schepping sinds de ongehoorzaamheid van het eerste mensenpaar onder de verwoestende gevolgen van hun en onze zonde. Al houdt Gods macht gelukkig de totale doorwerking van de satanische plannen tegen. Sterker nog: Hij stelt tegenover satans woedend tekeergaan Zijn reddingsplan. Niet alleen was Lazarus’ opwekking daarvan een teken, ook die van de jongeman te Naïn en van het dochtertje van Jaïrus waren voor Gods grote vijand al signalen dat hem de macht over de dood ontnomen zou worden. Dat werd definitief bevestigd door Christus’ opstanding. „De dood is verslonden tot overwinning. Dood, waar is uw prikkel? Hel, waar is uw overwinning?” schrijft Paulus later (1 Korinthe 15).
Maar als Jezus de macht van dood en graf, hel en duivel heeft overwonnen, waarom sterft dan alles en iedereen? Omdat door Christus’ overwinning de betekenis van de dood in het tegendeel is veranderd. Van het satanische middel tot vernietiging en ondergang heeft Hij die tot de doorgang tot het eeuwige leven gemaakt. In de tussentijd waarin we leven, in afwachting van Zijn wederkomst. En als de dood daarna niet meer nodig zal zijn, zal hij –als laatste vijand– teniet gedaan worden.
De demonische krachten van satan mogen dan verslagen zijn, we zien hun stuiptrekking nog dagelijks. In de moordpartijen en kidnapping door islamitische jihadisten, in de Russische vernietigingsoorlog tegen Oekraïne, waar de bevolking van Marioepol uitgehongerd en hun stad compleet aan puin gebombardeerd wordt. In het gewetenloos aborteren van meer dan dertigduizend kinderen per jaar, alleen in Nederland al, waardoor het kwetsbaarste menselijke leven weggevaagd, vernietigd wordt. Een praktijk, gebagatelliseerd of zelfs bevorderd door overheden. En er is zoveel meer…
We hebben geen Lazaruszaterdag nodig om dit alles te weten, maar als je je verdiept in zo’n traditie, helpt dat je soms om je er opnieuw bewust van te worden.
De auteur is lid van de SGP-Tweede Kamerfractie.