Kabinet nog positieloos inzake Oekraïens kandidaat-lidmaatschap EU
Het kabinet neemt nog geen positie in over de vraag of Oekraïne de status van kandidaat-lidstaat van de EU moet krijgen; laat staan over toetreding van het Oost-Europese land. Wel heeft het kabinet temperende signalen afgegeven, en is zij voorstander van het verdiepen van de samenwerking.
De Europese Raad, waar premier Rutte deel van uitmaakt, heeft de Europese Commissie gevraagd een opinie uit te brengen over het verzoek van onder meer Oekraïne om lid te worden. Het kabinet wil niet eerder dan nadat deze is verschenen een standpunt innemen over toekenning van de status van kandidaat-lid aan het land. Volgens Rutte was er „op een gegeven moment het beeld dat wij daartegen zouden zijn. Wij zijn daar noch tegen, noch voor.”
De premier corrigeerde op 8 maart tegenover de pers een uitlating van de Oekraïense president Zelenski. Die twitterde, na afloop van een telefoongesprek met Rutte, dat hij Nederland had bedankt voor de steun voor toetreding van zijn land tot de EU. Maar volgens Rutte klopt het niet dat Nederland dit steunt. „Ik heb gezegd dat het maximaal haalbare volgens mij is dat we zoeken wat we op korte termijn kunnen doen om die samenwerking te verdiepen, maar dat nu gaan praten over lidmaatschap ontijdig is.” Zelenski wil, aldus Rutte, „heel snel horen: „Ik word kandidaat-lid”, en dat kunnen we niet bieden.”
Rutte stelde in de Kamer dat het EU-verdrag niet voorziet „in een sneltrein naar kandidaat-lidmaatschap. Dat bestaat niet. Dat zit er niet in.” Ook om daadwerkelijk EU-lid te worden is er volgens de VVD’er geen snelle procedure.
In de EU, maar ook in de Nederlandse coalitie wordt verschillend gedacht over het toekennen van het kandidaat-lidmaatschap aan Oekraïne. Sommige lidstaten zijn voorstander van het verlenen van deze status, terwijl andere landen nog geen positie innemen. In de Kamer bracht D66 een motie in stemming waarin het kabinet wordt gevraagd akkoord te gaan met deze status voor Oekraïne. Coalitiepartijen VVD en CDA stemden tegen.
Onder meer Nederland heeft de Commissie opgeroepen om als onderdeel van de opinie over de Oekraïense aanvraag ook met alternatieven te komen voor „diepere en concrete samenwerking.” Volgens Rutte kan er „nog vreselijk veel meer. We kunnen ook nog in de vorm dingen doen.” Een van de gedachten is om Zelenski regelmatig te laten aanschuiven bij de Europese Raad. Handelsminister Schreinemacher zei dat gekeken zou kunnen worden naar het afschaffen van tarieven op bepaalde producten.
