Dat heeft een onprettige aanleiding: het schoolgebouw waar hij naartoe ging (basisschool De Regenboog in Nieuwendijk) gaat tegen de vlakte. Maar vlak voor de bulldozers aan het werk gaan, wordt er een vleermuizenkolonie ontdekt die zich in het schoolgebouw genesteld heeft. Aangezien het om een bijzondere soort gaat, mag de school niet gesloopt worden.

Dat biedt Rijneveld de tijd om rustig te mijmeren over die eerste, relatief onbezorgde jaren van zijn leven. Het ”warmtefort” levert zo herkenbare beelden op: de plasketting waarmee kleuters het toilet mochten bezoeken, de angst voor de springbok in de gymzaal, de kinderlijke liefde voor die ene speciale juf.

Rijneveld heeft een knappe, ingehouden vorm van humor. Daarbij put hij geregeld uit zijn eigen, christelijke jeugd. Niet elke lezer zal deze frasen waarderen, die soms op het snijvlak van humor en spot liggen.

De herinneringen hebben tegelijk iets vertederends. Zo bidt de jonge Rijneveld elke avond voor het slapengaan het overbekende ”Ik ga slapen, ik ben moe”. In het rijtje van mensen over wie God gevraagd wordt de wacht te houden, krijgt steevast ook de lievelingsjuf een plekje.

Uit het essay spreekt, in lijn met het thema van de Boekenweek, een grote liefde voor de basisschoolperiode. Maar ook in het warmtefort is het uiteindelijk niet veilig, leert de jonge Rijneveld op harde wijze als zijn oudere broer verongelukt. En toch: „Het afscheid van de basisschool was een schaafwond die ik aan niemand kon tonen”, mijmert de schrijver –die dit jaar nog de prestigieuze nieuwe Belgische literatuurprijs De Boon won– aan het slot van het essay. Gelukkig heeft Rijneveld zijn herinneringen nog. Die hebben, zo leert hij, net als de vleermuizen vleugels.

Boekgegevens

”Het warmtefort”, Marieke Lucas Rijneveld; uitg. Atlas Contact; 62 blz.; € 5,-