Dat concluderen de onderzoekers B. de Reuver en S. Vervaecke in hun rapport ”Duivelskring of nieuw elan?” over de ruim twintig middelbare scholen van de Interconfessionele Scholengroep Amsterdam.

Bisschop Punt van Haarlem bood maandagmiddag de publieksversie van het rapport aan bestuurders van katholieke en interconfessionele scholen in zijn bisdom aan. Besturen weten volgens de onderzoekers vaak niet hoe ze de grondslag van de school moeten vormgeven, nu leerlingen van christelijke komaf een minderheid zijn, de meeste docenten geen band met de kerk hebben en islamitische scholieren op sommige plaatsen in de meerderheid zijn.

De „monoculturele katholieke school” en puur rooms-katholiek of protestants godsdienstonderwijs zijn verleden tijd, aldus het rapport. „De ’religieuze roots’ zijn in feite verdampt.” Veel docenten beschouwen discussies over de levensbeschouwelijke grondslag van hun school als een „achterhoedegevecht of een gepasseerd station.”

„De leerlingen zijn niet meer katholiek, de leerkrachten zijn niet meer katholiek, de directeur is niet meer katholiek”, zei een van de deelnemers aan twee rondetafelgesprekken naar aanleiding van het rapport. „De enige katholiek is nog Sint-Antonius, want het was te duur om hem van de gevel te halen.”

De scholen moeten volgens de onderzoekers niet in „levensbeschouwelijke bewusteloosheid” blijven steken. „In scholen is behoefte aan oriëntatie, kaders voor bezieling en gerechtigheid en sporen van hoop. Kerk en geloof zouden daarvoor impulsen moeten kunnen geven.”

De identiteitscrisis van veel katholieke en interconfessionele scholen weerspiegelt zich in het godsdienstonderwijs, aldus het rapport. Het aantal uren is teruggelopen, sommige docenten zijn onbevoegd, het lesmateriaal houdt nauwelijks rekening met de achtergronden van de leerlingen en is didactisch onder de maat en kerndoelen en eindtermen bestaan slechts op papier. Een onvoldoende voor het vak telt meestal niet mee.

Bisschop Punt wil een „fundamentele discussie” naar aanleiding van het onderzoek. Die moet leiden tot „een katholieke identiteit die oriëntatie en binding geeft in de praktijk van het onderwijs.” Katholieke scholen moeten volgens hem weer „geïnspireerde educatieve gemeenschappen” worden.