De uitkomst van het onderzoek ”Buiten kerk en moskee” van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) naar een groeiende groep niet-kerkelijken en hoe zij met zingeving omgaan, kreeg uitgebreid aandacht (RD 24-3). De uitkomst verrast mij niet. In gesprekken ervaar ik dit zelf in het evangelisatiewerk dat ik nog mág doen in onze gezindte. Men leeft voor het hier en nu. ”Geniet van het leven, het duurt maar even”, is de lijfspreuk van velen. Het geloof, en daardoor ook het zicht op een leven hierna, is uit beeld. Daardoor ook de Heere van het Leven. Dan is de vraag naar de zin van ons leven voor velen ook niet meer relevant.

Het onderzoek toont aan dat, gelet op het grote geheel, het vrijwel over en uit is met het christendom in Nederland. We moeten er rekening mee houden dat we steeds meer naar een situatie gaan zoals in Egypte en Japan. Daar is slechts 1 procent van de bevolking christen. Dat aantal groeit niet. Amsterdam is Egypte en Japan in het klein. Het christendom in Nederland wordt steeds meer een Gideonsbende.

Dit rapport van het SCP maakt mij verdrietig en bezorgd. De Heere houdt Zijn Kerk en kerk in stand. Jazeker, maar we moeten wel nuchter zijn. Het rapport geeft de praktijk aan. En op afstand (?) in de kerken. U en jij ervaren dit toch ook in uw en jouw gesprekken? Evangelisatie is tenslotte niet alleen werk voor evangelisten.

Levenshouding

Mensen hebben geen boodschap meer aan God. God heeft wel een boodschap voor hen. Die boodschap mogen wij nog doorgeven. Hoe? In ieder geval in begrijpelijke woorden. Begrippen als zonde zullen we moeten uitleggen. De boodschap moet je ook niet doorgeven afhankelijk van één moment. Ook niet vanaf de springplank van het activisme of vanuit de luie stoel van de lijdelijkheid. Maar wel als levenshouding.

Die levenshouding lees je in de brief aan Diognetus (ongeveer 150 na Christus). Daarin staat dat de eerste christenen er voor elkaar én hun naaste waren. In dit verband zegt J. C. Ryle: „Er is altijd iets voor iemand te doen. Mogen we, een ieder, een oog hebben om dat te zien en een wil om dat te doen!”

Hoe kunnen we ons opstellen in een samenleving die in een steeds hoger tempo onchristelijker wordt? We doen een poging. Altijd geldt: handen uit de mouwen zijn eerst gevouwen handen geweest.

Gods Geest nodig

Verdiep je in de denkwijze van de atheïst, agnost en alles daartussenin. Waarom doen ze bepaalde dingen wel of niet? Leg contacten met deze medereizigers naar de eeuwigheid, die daarvan niets geloven. Zo bouw je een brug voor een gesprek. Leer luisteren. Leer communiceren met atheïsten en agnosten. Maak je één met hen zonder een van hen te worden. Het is echt niet zo dat ze bij voorbaat vijandig staan tegenover het christendom. Daarom is het van belang dat je eenvoudig kunt uitleggen wat je gelooft en wat de traditie is van het christelijk geloof. Oefen je daarin. Maak hen nieuwsgierig door het prachtige cadeau van het christelijk geloof uit te pakken, papier na papier. Willen we dat cadeau laten schitteren, dan kunnen we nooit om de zonden heen.

Vermijd vooral het tegendraadse van het christelijk geloof. Vaak citeren we dan 1 Korinthe 2:14: „Maar de natuurlijke mens begrijpt niet de dingen die des Geestes Gods zijn (…), en hij kan ze niet verstaan…” Kanttekening 38 zegt bij „niet verstaan”: „Namelijk dan door de genade en kracht van Gods Geest, Die het verstand verlicht en de harten opent, Handelingen 16:14.”

Als je dit leest, is die atheïst en agnost dichtbij. Zijn Geest hebben ook wij nodig. Alleen door Zijn Geest vloeit mijn mond over van Zijn eer om Zijn woorden door te geven. Die woorden zijn ons toebetrouwd. Wat een verantwoordelijkheid om die woorden uit genade aan te nemen (2 Thessalonicenzen. 2:10) én door te geven én uit te leggen in alledaags Nederlands. Op en onder de kansel zal er (meer) aandacht moeten komen voor deze dingen en de situatie in ons land.

Landingsbaan creëren

Als je Handelingen 13 en 17 met elkaar vergelijkt, merk je dat Paulus rekening houdt met zijn referentiekader. Bij Joden en Grieken verkondigde Paulus wel dezelfde boodschap, maar in een andere vorm (1 Korinthe 10:32). Zonder concessies te doen. Maar wel zo dat het landde bij de mensen van zijn tijd. De manier dus waarop we het Evangelie communiceren, moet afgestemd zijn op onze luisteraars. We moeten dus rekening houden met de culturele omstandigheden van onze gesprekspartner. In het kader van dit artikel: atheïsten, agnosten en alles daaraan verwant.

Vaak moet je eerst een soort landingsbaan creëren om bij je doel te komen. Investeer daarin door belangstelling te tonen. Het Evangelie mogen we immers niet zomaar droppen. Daar is het te heilig en te kostbaar voor. Het gaat over de heilige, rechtvaardige en barmhartige God. Die God Die in Christus de wereld met Zichzelf verzoend heeft (2 Korinthe 5:19). De kanttekening zegt dat dit de uitverkoren en gelovige wereld is. Wij weten niet hoeveel atheïsten, agnosten en anderen uitverkoren zijn. Omdat we dit niet weten, mogen we ons inspannen. Waarvoor? Om een échte ontmoeting, verbinding tot stand te brengen met onze medereizigers naar de eeuwigheid. Zij en wij zijn op weg naar Gods rechterstoel.

Geef in deze ernst het Evangelie door. Linksom of rechtsom. Investeer niet in onderlinge verschillen. De Gideonsbende moet een eenheid vormen. Kom, ‘bendeleden’, bestrijd elkaar niet, maar bid met en voor elkaar. Praat niet over, maar met elkaar en zoek het gesprek met ongelovigen. Al is het in de rij voor de kassa. Laat bij belangrijke beslissingen in de gemeenteraad uw stem horen. Bijvoorbeeld rond de openstelling van winkels op zondag. Leg bescheiden uit waarom u daartegen bent. Stel uw kerk door de week open. Laat weten wat we daar doen en waarom. Kortom, we moeten uit onze comfortzone om duidelijk te maken waar we voor staan.

Hoop

Uit ervaring weet ik dat evangelisatiewerk moeilijker wordt. Het roept ook tegenstand op. Laten we daarom bedenken dat evangelisatie een geestelijke activiteit is. De Gideonsbende staat onder leiding van Koning El-Shaddai en Vorst Immanuël. De hoge Secretaris schrijft nog steeds atheïsten, agnosten en kerkmensen in die getrokken zijn. De drie-enige God zorgt voor Zijn Koninkrijk. Daarom heb ik hoop voor de godsdienstige toekomst van Nederland.

Laat ons leven door bekerende genade gesierd worden door de vreze des Heeren. Wandel als christen. Dit is de beste opstelling in een samenleving die steeds onchristelijker wordt. Kom, reisgenoten, niet al te mismoedig, ’t hoofd omhoog en ’t hart naar boven. Daar is Jezus, de opgestane Koning. Houd dit in gedachten (2 Timotheüs 2:8).

De auteur was voor zijn pensioen evangelist (van 2001 tot 2020) in Amsterdam, bij Simon de Looier, een evangelisatiepost van de Gereformeerde Gemeenten.