​Het eerste grote evenement na de coronaperiode zou de Drenthe Liberty Tour ’22 zijn voor leden van Keep Them Rolling (KTR), de vereniging voor instandhouding van militaire voertuigen uit de Tweede Wereldoorlog. „Iedereen was gretig en enthousiast”, zegt mede-organisator Dick Koole. „Wel vijfhonderd wagens hadden we bij elkaar kunnen krijgen als daar plek voor was geweest. En toen viel Rusland Oekraïne binnen. Bombardementen, burgerslachtoffers, vluchtelingen. Voor ons was het meteen duidelijk: dan kun je geen feestelijke parades houden met tanks en militaire voertuigen.”

Zestien Sherman-tanks, wat kleinere rupsvoertuigen, twintig pantserwagens en ruim tweehonderd jeeps en andere voertuigen waren er aangemeld. „Met pijn in ons hart hebben we de toer afgeblazen”, aldus Koole. „Iedereen is in gedachten bij de gebeurtenissen in Oekraïne. We vinden het ongepast om nu met zo’n colonne de bevrijding van Nederland te herdenken en te vieren.” Geplande herdenkingen en kransleggingen bij monumenten in Drenthe gaan wel door.

Soldaatje spelen

De bevrijdingstour, langs plaatsen waar Poolse en Franse eenheden streden, zou volgens Koole onjuiste associaties kunnen oproepen. „Voor KTR-leden zijn hun voertuigen een rijdend museum. Ze houden de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog levend voor volgende generaties en brengen een eerbetoon aan onze bevrijders in 1944 en 1945. Een verband met soldaatje spelen of mobilisatie moet niet worden gelegd.”

De deelnemers zouden hun bivak opslaan in Westerbork, waar een hele feestweek was voorbereid. Ook dat programma is geannuleerd. „Een vrijheidsfeest vieren, terwijl elders in Europa een land en zijn inwoners door een oorlog in ellendige omstandigheden verkeren en mensen worden gedood, dat gaat niet samen”, stelt een woordvoerder van Stichting Westerbork: Dorp van de Vrijheid.

Burgerkleding

Het landelijk bestuur van KTR meent dat de deelname met voertuigen per evenement „aan de hand van de situatie van dat moment” moet worden beoordeeld. Het eerstvolgende KTR-evenement, Operation Faust, in Gelderland en Utrecht, gaat vooralsnog door in de eerste week van mei. Daarmee wordt niet een militaire operatie herdacht, maar humanitaire voedselhulp voor West-Nederland in 1945. Het KTR-bestuur vraagt leden die aan een evenement meedoen wel „het militaire accent te minimaliseren” door bijvoorbeeld alleen burgerkleding te dragen en geen vlaggen op de voertuigen aan te brengen.

Voorzitter Will Jansma: „De koppeling met militair vertoon is er voor ons nooit geweest. Onze voertuigen zijn bevrijdingsvoertuigen. De situatie in Oekraïne zet het vieren van onze bevrijding wel in een ander daglicht. De Russische invasie maakt op harde wijze duidelijk dat oorlog in Europa niet louter tot het verleden behoort. Voor de een voelt het nu niet goed om te rijden, de ander wil juist in gesprek blijven over onze vrede, onze democratie en onze rechtsstaat door wél te rijden. Gelukkig hebben wij de vrijheid om aan beide zienswijzen uitvoering te geven.”

Historische jeeps, motoren en andere militaire voertuigen, zo’n 35 in totaal, zijn zaterdag wel aanwezig bij de herdenking in Westervoort van de operatie Quick Anger, de geallieerde oversteek van de IJssel in april 1945. ’s Ochtends wordt een toertocht door de Liemers gereden. Joop Schuilenburg, voorzitter van de Historische Kring Westervoort: „Binnen ons bestuur en met de gemeente Westervoort hebben we uitgebreid gesproken over wat te doen. Onze eigen oorlogsperiode mogen we niet vergeten, de bevrijding in 1945 is een heuglijk feit om te gedenken. Oekraïne en de Tweede Wereldoorlog moeten wel van elkaar gescheiden kunnen worden. We nemen de KTR-richtlijnen in acht en de burgemeester besteedt in zijn toespraak aandacht aan Oekraïne.”

Rijssen

De afdeling Oost (Achterhoek en Twente) van KTR heeft het dit voorjaar rustig. „Normaal zijn er wel zo’n twintig evenementen waarbij leden present zijn, nu hebben we geen uitbundige optochten”, aldus coördinator Martin Klaassen. Hij ontving de afgelopen weken diverse afzeggingen, onder meer uit Rijssen. In het centrum van het Overijsselse dorp zouden zaterdag enkele voertuigen van KTR staan om de bevrijding van het dorp op 9 april 1945 te vieren. Na de Russische inval in Oekraïne zag het bestuur van ondernemersvereniging HABI daarvan af. Dat is nu maar goed ook, zegt voorzitter Ard Wessels. „Er zijn best veel Oekraïners opgenomen in Rijssense gezinnen. Die militaire voertuigen zouden hen toch een ongemakkelijk gevoel kunnen geven.”