En toen kwam de oorlog.

Rusland viel Oekraïne binnen.

Poetin deed het echt.

Hij deed wat menige Ruslandkenner niet voor mogelijk hield.

Het ergste scenario, dat weinigen zich konden indenken, voltrok zich.

Wereldwijd werd er met verbazing en afschuw toegekeken. Dit kon en mocht in 2022 toch niet gebeuren? De wereld was er vol van. Menigeen speurde de nieuwssites voortdurend af om de laatste ontwikkelingen te volgen. Ik was een van hen. Na elke nieuws­update slaakte ik een zucht vol afschuw.

Het nieuws bleef binnenstromen. Sommige beelden kwamen extra hard binnen. Zoals het korte filmpje van de groep christenen die naar het metrostation van Kiev was gevlucht. Vanuit deze schuilplaats zongen ze een lied: „U heeft voor ons Uw leven gegeven, onze namen zijn in het boek des levens opgeschreven. Roep Mij aan ten dage der benauwdheid, Ik zal u redden en gij zult Mij eren. Wie lof offert, eert Mij, en baant de weg, dat Ik hem Gods heil doe zien.”

Het zingen raakte me: zo mooi en ontroerend, maar ook zo intens verdrietig.

Afgelopen week reisde ik naar Sierra Leone. Ik was nog vol van de oorlog die me 
al dagen in de ban houdt. Tegelijkertijd ben ik nieuwsgierig hoe men op deze plek in de wereld naar de situatie kijkt. Florentine uit Burkina Faso reisde met me mee en al snel raakten we in gesprek over Rusland en Oekraïne.

„Ik merk dat de gewone man op straat in Burkina Faso zich hier niet mee bezighoudt”, zei Florentine. „We hebben onze eigen problemen. Van de 45 provincies in ons 
land heeft de helft te maken met terrorisme. In totaal zijn er meer dan 1,7 miljoen mensen ontheemd. Dat is het nieuws in Burkina Faso.”

„Maar”, zo vervolgde ze, „er speelt zich iets groots af op het wereldtoneel. Iets wat we nog niet helemaal kunnen overzien en ook Afrika gaat raken. Het gevaar van Rusland ís al heel dichtbij. Ons buurland Mali sloot contracten af met Russische wapenhandelaren. Frankrijk waarschuwde dat Mali hiermee zijn relatie met Europa op spel zette. Mali klaagde dat de Fransen het land niet beschermden en zette de Franse ambassadeur uit. Met deze Russische wapens voelen de Malinezen zich veiliger. Ze beweren dat terrorisme afneemt. Rusland staat goed op de kaart in Mali. Een gevaarlijke ontwikkeling die naar andere fragiele staten kan overwaaien.”

Diezelfde dag ontmoet ik in Sierra Leone Ola Smart. Ook hij houdt zijn hart vast. „Ik ben directeur van een rijstfabriek. De hele dag scan ik de prijzen. Ik moet me verhouden tot mijn concurrenten. De brandstofprijzen vliegen omhoog, dat doet wat met de wereldmarkt en dus ook met de voedselprijzen in ons land. Door de inflatie stegen de prijzen al flink, maar het is sinds de oorlog in Oekraïne alleen maar erger geworden. Deze crisis doet wat met Sierra Leone, waar ondernemen sowieso al een uitdaging is.”

De oorlog in Oekraïne is niet zomaar een regionaal conflict, maar raakt de Afrikaanse bevolking. De strijd heeft grote gevolgen voor de voedselzekerheid op het Afrikaanse continent. Landen zoals Egypte, Nigeria en Kenia zijn voor een groot deel afhankelijk van import uit Oekraïne en Rusland, niet voor niets wel de ”graanschuur van de wereld” genoemd. Zelfs als de productie in Oekraïne door kan gaan, wordt de toelevering geblokkeerd door Russische troepen. Door het conflict in Oekraïne dreigen er hongersnoden in Afrika. Oude en nieuwe conflicten kunnen zomaar weer oplaaien.

Zondag in de kerk in Freetown bidden we voor de wereldvrede en vooral voor vrede in Oekraïne. We zingen in deze veertigdagentijd dwars door het zichtbare lijden heen vol overgave en Afrikaanse passie: „Soon and very soon we are going to see the King.” We belijden zingend met de wereldwijde kerk: het mooiste komt nog: Zijn komst.

Zijn vrederijk zal aanbreken.

Dat ligt nog voor ons en is vast en zeker.

De auteur is directeur-bestuurder bij Woord en Daad.