Deze zogeheten palliatieve zorg zou niet pas in de laatste maanden van iemands leven een rol moeten gaan spelen, zoals nu vaak het geval is, maar al „veel eerder in het ziekteproces”, schrijft het adviesorgaan. Het zou ook meer moeten gaan om kwaliteit van leven en hulp om „opnieuw betekenis te geven aan de tijd die nog rest”, zegt Jet Bussemaker, voorzitter van RVS.

Palliatieve zorg is de zorg die wordt gegeven wanneer duidelijk is dat een ziekte of kwetsbaarheid niet meer te genezen is. Volgens de RVS staat in dit soort zorg nu nog de medische kant voorop. Vroegtijdige aandacht voor „mentale en sociale aspecten” is echter van grote waarde, vinden de adviseurs van het kabinet. Ze merken wel op dat de palliatieve zorg de afgelopen jaren sterk geprofessionaliseerd is. „Dat is winst.”

In het advies haalt de raad het boek Tussenland van Jannie Oskam aan. Ze beschrijft daarin haar leven met een ongeneeslijke ziekte en dat van anderen. Hulpverleners zouden volgens haar kunnen helpen met de ziekte om te gaan, zodat die niet volledig het leven van de patiënt beheerst.

De RVS wijst erop dat een groeiende groep mensen in Nederland leeft in de wetenschap dat het einde in zicht is. Dat komt bijvoorbeeld doordat potentieel dodelijke aandoeningen in een steeds vroeger stadium op te sporen zijn. Ook verbeterde behandelingen verlengen het leven, vaak met een relatief goede kwaliteit. „Denk aan de patiënt met uitgezaaide kanker die immunotherapie krijgt of de MS-patiënte die met een juiste combinatie van medicatie en therapie nog veel uit haar leven kan halen.” Voor deze mensen draait het perspectief om „een goed leven met de tijd die rest”, concludeert de raad.

Het aantal kankerpatiënten dat vijf jaar na een diagnose nog leeft, stijgt met ongeveer 1 procent per jaar. Bovendien neemt de levensverwachting voor sommige patiënten met uitzaaiingen toe. Ook in de zorg voor verstandelijk gehandicapten worden mensen ouder, zo staat in het rapport te lezen, en ook zij leven langer met toenemende kwetsbaarheid. Dat geldt eveneens voor de groeiende groep ouderen. Ten slotte versterken toenemende behandelmogelijkheden mensen in hun hoop op genezing, zelfs als het perspectief medisch-inhoudelijk gezien onzekerder of slechter is.