Asielbeleid gaat over mensen, niet over politici en hun achterban
De Tweede Kamer heeft al heel wat af gedebatteerd over de vraag hoe het Nederlandse asielbeleid er idealiter uit zou moeten zien. Opvallend genoeg tekent zich daarbij, ondanks de gebruikelijke ketelmuziek, steeds een behoorlijk grote consensus af over de hoofdlijnen.
De grenzen sluiten, is niet realistisch, vindt een Kamermeerderheid, oftewel: er dient ruimte te worden geschapen voor een behoorlijke opvang. Die moet zo zijn ingericht dat medeburgers die op de vlucht zijn voor oorlogsgeweld als eerste aanspraak kunnen maken op onderdak.
Dat deze overeenstemming er is, betekent echter niet dat er in Nederland slagvaardig beleid wordt gemaakt. Sterker nog, van veel voorgestelde beleidsmaatregelen is het de vraag met welk doel die werden voorgesteld. Gaat het over mensen, of over beeldvorming?
Neem de wonderlijke kronkels in het asielbeleid van Rutte III. Het zogenoemde Howick-en-Lili-kinderpardon mocht er komen, maar in ruil daarvoor moest dan wel de discretionaire bevoegdheid van bewindspersonen worden afgeschaft om in schrijnende gevallen toch een uitzondering te kunnen maken. VVD-staatssecretaris Broekers-Knol mocht de IND-plicht om dwangsommen uit te keren aan asielzoekers die te lang op de afhandeling van hun verzoek moesten wachten uit de wet halen, maar dan moest het plan om de rechtsbijstand te versoberen worden teruggedraaid.
Je zou het handjeklap voor gevorderden kunnen noemen en hoe onvermijdelijk het sluiten van compromissen in de politiek ook is: fraai oogt het niet.
De aangrijpende Oekraïne-oorlog maakt de consequenties van de stroperigheid van het asielbeleid plotsklaps pijnlijk duidelijk. Terwijl de echte stroom van vluchtende Oekraïeners nog op gang moet komen, zit de opvang al verstopt.
Bij VVD-Tweede Kamerlid Brekelmans ging maandag het licht op. Met de gemeenteraadsverkiezingen in aantocht pleitte hij in Elsevier voor een terugkeeroffensief: overlastgevende asielzoekers uit veilige landen moeten volgens hem harder worden aangepakt, uitgeprocedeerde asielzoekers moeten sneller het land worden uitgezet.
Brekelmans zegt niet dat de VVD de Wet op de vreemdelingendetentie in 2015 onder druk van de PvdA zozeer versoepelde dat Broekers-Knol in 2020 weer een omvangrijk reparatievoorstel uit de kast moest halen, wilde ze nog enigszins tegen amok makende veiligelanders op kunnen treden. Maar daar draait het nu even niet om. Ook de vele Twitteraars die Brekelmans inpeperen dat alle asielbewindslieden de afgelopen jaren toch echt van de VVD waren, gaan voorbij aan de kern. De les die nu moet landen, is dat asielbeleid over mensen gaat.
De coalitiepartijen van Rutte IV moeten over hun eigen schaduw heen springen om het doel waarover al jaren consensus is te verwezenlijken. Dat is een sober maar humaan asielbeleid voeren, zodat in tijden van oorlog barmhartigheid kan worden betracht jegens de naaste in nood.