„We hebben kantoren in Lviv en Kiev. In die laatste stad wordt niet meer gewerkt. Een deel van onze mensen is naar Lviv gegaan, anderen zijn gevlucht of hebben hun vrouw en kinderen naar de grens gebracht om daarna weer naar huis te gaan om te vechten. Onze werknemers in Roemenië vangen veel collega’s op en geven hulp”, aldus Bernhard dit weekeinde in een toelichting.

Hij heeft de salarissen een maand vooruitbetaald. „Je weet niet wanneer het betalingssysteem ophoudt te werken.” Er is veel contact met Oekraïne, zo goed en zo kwaad als dat deze dagen nog mogelijk is, vertelde Bernhard. „We bespreken dagelijks de situatie en de te nemen maatregelen. Het is echt bizar dat dit in Europa kan gebeuren”, aldus de prins.

Bij de Winter Endurance Series op ‘zijn’ Circuit Zandvoort kwam Bernhard zaterdag duidelijk voor zijn mening uit. Op de neus van zijn racewagen, een knaloranje Mercedes-AMG GT, stond over de volle breedte ”Stand with Ukraine”, terwijl de grille geverfd was in het blauw-geel van de Oekraïense vlag.

Broer Pieter-Christiaan was trots op deze uiting van solidariteit en plaatste een foto op zijn eigen sociale media. Deze maandag nam Pieter-Christiaan ook als beller deel aan de landelijke inzamelingsactie van de samenwerkende hulporganisaties Giro555.

Vader Pieter van Vollenhoven becommentarieerde de actualiteit de afgelopen dagen verschillende keren. „Ontzettend onbevredigend om te moeten zien dat Rusland zomaar Oekraïne kan binnenvallen en dat wij daarover alleen maar kunnen discussiëren!”

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima waren bij de eersten die reageerden. „Ons hart gaat uit naar de bevolking van Oekraïne en naar alle getroffenen door het geweld. Wij leven intens mee met de mensen daar en met de Oekraïense gemeenschap in Nederland, die in angst verkeert om het lot van familie en vrienden”, schreef het koningspaar in een boodschap op 24 februari, de dag van de aanval. President Volodimir Zelenski bedankte een week later voor „de warme woorden van steun. Het is meer dan ooit voor ons belangrijk om te weten dat we niet alleen staan.”

Dinsdag geven de koning en de koningin, die in de tussentijd op skivakantie gingen in Lech, een vervolg aan hun medeleven. Op Paleis Noordeinde praten ze met een aantal mensen uit de Oekraïense gemeenschap in Nederland over de situatie in hun land, de onzekerheid over familie en vrienden, de vluchtelingen en de noodzakelijke steun van onder andere Nederland. Ook de kersverse Oekraïense ambassadeur Maksym Kononenko, die pas een week voor de inval zijn geloofsbrieven heeft aangeboden, en zijn echtgenote Tetiana Doroshenko zijn uitgenodigd.

Met Buitenlandse Zaken en minister-president Rutte moet deze week ook worden gesproken over het voor volgende week woensdag geplande staatsbezoek aan Griekenland. De vraag is of dat bezoek nog wel gepast is, waarbij de wensen van Griekenland ook moeten worden meegewogen. De Grieken zagen al een aantal landgenoten sneuvelen in Oekraïne. Het staatsbezoek werd in december al uitgesteld vanwege de coronapandemie en het is mogelijk dat het koningspaar toch gaat, maar dat het programma wordt versoberd of bekort.

Opperbevelhebber

De Belgische koning Filip hakte die knoop al eerder door. Hij besloot in overleg met de regering en president Félix Tshisekedi van de Democratische Republiek Congo zijn voor deze week voorgenomen bezoek aan de voormalige kolonie uit te stellen. Anders dan zijn Nederlandse collega liet Filip zijn traditionele wintersportvakantie ook schieten –het gezin ging naar verluidt wel naar Verbier– en bleef hij in Brussel. Daar liet hij zich afgelopen week op het hoofdkwartier van Defensie in Evere bijpraten over de laatste ontwikkelingen in Oekraïne. Formeel is Filip opperbevelhebber van de strijdkrachten, een positie die Willem-Alexander niet bekleedt.

De Spaanse koning Felipe kwam al met­een op de eerste dag van de inval in actie. In het Zarzuelapaleis zat hij de Nationale Veiligheidsraad voor. Enkele dagen later gebruikte de koning de opening van het Mobile World Congress in Barcelona, de grote vakbeurs van de mobiele telecommunicatie-industrie, om de Russische actie scherp te veroordelen. „Dit gaat ons allemaal aan”, zei Felipe. Hij sprak van „onaanvaardbare agressie tegen een soevereine en onafhankelijke natie” en „in het bijzonder een vriend van de Europese Unie en Spanje.” De koning richtte zich ook tot de naar schatting 100.000 Oekraïeners in zijn land „die elke dag bijdragen aan onze economische welvaart en ons sociaal welzijn.”

Koningin Letizia toonde haar steun op een andere manier. Ze droeg een traditionele, handgeborduurde Oekraïense blouse –een sorochka– bij de uitreiking van subsidies aan sociale projecten.

Hoop behouden

De Noorse koninklijke familie had het afgelopen weekeinde bij haar traditionele bezoek aan de skischans in Holmenkollen aan de rand van Oslo speldjes op met een lint in de kleuren van de Oekraïense vlag. Vorige week woonden kroonprins Haakon en kroonprinses Mette-Marit in de Drievuldigheidskerk in Oslo al een vredesdienst bij en ontstaken ze kaarsen voor Oekraïne en de oorlogsslachtoffers. Haakon ging tevens op bezoek bij het Rode Kruis en Save the Children. „Noorwegen heeft de invasie veroordeeld en steunt Oekraïne op verschillende manieren, onder meer door humanitaire organisaties te helpen”, zei de kroonprins-regent bij dat bezoek.

In Denemarken legde kroonprins Frederik vrijdag samen met zijn tweeling Vincent en Joséphine bloemen bij de Oekraïense ambassade, om de hoek van Paleis Amalienborg. „Het is oneindig triest wat we momenteel in Europa meemaken, en het is hartverscheurend om de situatie in Oekraïne te volgen. Mijn familie en ik zijn diep geraakt door de beelden en verhalen waar we dagelijks getuige van zijn. Het maakt een zeer grote indruk. Gelukkig kunnen we onze kinderen ook vertellen over de eenheid die de rest van Europa en de wereldgemeenschap aan het Oekraïense volk tonen, en over het grote hulpacties die gaande zijn. Het is belangrijk dat we hoop behouden en het goede delen dat ook gebeurt”, stelde Frederik. Zijn moeder, koningin Margrethe, had een aantal koninklijke evenementen versoberd en een diner voor de strijdkrachten geschrapt.

Kathedraal

Zo snel als koning Willem-Alexander was met zijn reactie, zo traag was de Britse koninklijke familie. Die gaf aanvankelijk ruim baan aan de politiek en in het bijzonder aan premier Boris Johnson. Prins William en echtgenote Catherine herinnerden in een bericht op sociale media aan een eerdere ontmoeting met de Oekraïense president. Prins Charles bezocht daarna met echtgenote Camilla de Oekraïense Katholieke Kathedraal van de Heilige Familie in Londen. „Onze gedachten en gebeden, hoe ontoereikend ze ook zijn, zijn bij u allen in deze kritieke tijd”, aldus de prins van Wales. Vlak voor het weekeinde maakte DEC, de Britse evenknie van Giro555, bekend dat koningin Elizabeth een „genereuze” bijdrage had gegeven.

Ook niet-regerende koningshuizen lieten van zich horen. ”Hare Majesteit” Margarita, zoals de bewaarder van de Roemeense kroon in eigen land wordt aangeduid, toonde zich bijzonder actief. Margarita, dochter en erfgenaam van de laatste regerende koning Mihai (1921-2017), is voorzitter van het Rode Kruis. Dat heeft langs de grens met Oekraïne overal hulpacties in gang gezet. Met echtgenoot prins Radu sprak ze vorige week met minister Vasile Dincu van Defensie over de humanitaire acties en ontving ze de VN-
hoge commissaris voor vluchtelingen, Filippo Grandi.

Monsterlijk

De Servische kroonprins Aleksandar II hield zich op de vlakte. Servië onderhoudt warme banden met Rusland en heeft ook geen sancties afgekondigd. „Ik steun ten zeerste het officiële standpunt van de regering dat ons land in deze tragedie geen kant kiest, maar neutraal moet blijven, met respect voor de territoriale integriteit en het internationaal recht”, aldus Aleksandar. „Er is geen probleem dat niet kan worden opgelost door open gesprekken; de onderhandelingstafel is altijd de enige juiste plaats om een conflict op te lossen. Als wapens spreken, lijdt de mensheid.”

Moeilijker was het voor grootvorstin Maria Vladimirovna, zelfverklaard hoofd van het voormalige Russische keizershuis. Haar familie regeerde immers eeuwenlang over zowel Rusland als Oekraïne. „Het keizershuis doet geen politieke uitspraken, maar we zijn er volkomen van overtuigd en zullen altijd benadrukken dat Rusland en Oekraïne nooit vijanden mogen zijn. Dit is net zo monsterlijk en onnatuurlijk als leden van dezelfde familie die elkaar vermoorden”, aldus de grootvorstin. „Moge de almachtige God onze volkeren redden en moge Hij ons bevrijden van broederlijke vijandschap”, besloot ze haar boodschap.