Vrees, sombere gevoelens, boosheid, het zijn begrijpelijke reacties, zegt dr. Annelieke Drogendijk, directeur van het ARQ Kenniscentrum Oorlog, Vervolging en Geweld. „De meeste mensen kunnen wel tegen een stootje. Ga verstandig met het nieuws om: je kunt je er niet helemaal aan onttrekken, maar als je de hele dag door de stroom aan berichten volgt, kan er een moment komen dat je er niet meer tegen kunt. Probeer afleiding te zoeken; het gewone leven gaat ook door.”

Fakenews

De coronapandemie bracht twee jaar spanning en onzekerheid, en juist in de week waarin Nederland het merendeel van de maatregelen versoepelt, komt daar het bericht van de Russische overval op het buurland. Hulpverleners komen met nuttige adviezen: doe dingen die helpen je te ontspannen. Richt je op zaken die je zelf onder controle hebt in plaats van op wat buiten je controle ligt. Beweeg en slaap genoeg; dat helpt bij het verminderen van angst en stress. Volg alleen media die het conflict evenwichtig en kalm in beeld brengen. Kies betrouwbare bronnen, want misinformatie en fakenews verspreiden zich in crisistijden razendsnel.

Wie een belast verleden meesjouwt, kan het extra zwaar hebben. Foto’s van bombardementen en schuilkelders roepen herinneringen op bij mensen die er zelf kennis mee maakten, tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland of later in een oorlogsgebied elders ter wereld. „Wij helpen hier veteranen en vluchtelingen met oorlogstrauma’s en anderen die echt hulp nodig hebben omdat ze er zelf niet meer uitkomen”, zegt Drogendijk.

De huidige crisis komt voor veel Nederlanders dichtbij. „Veel mensen hebben Oekraïense collega’s of contacten. Het is belangrijk om daar in een team bij stil te staan. Maak ruimte op de werkvloer om over deze zorgen te praten.”

Vluchtelingenhulp

Inmiddels zijn de eerste groepen vluchtelingen uit het geteisterde land in Nederland aangekomen. „Europa heeft inmiddels veel ervaring in de opvang van vluchtelingen. Wij adviseren daar ook bij. We houden ook contact met collega’s in Oekraïne. Die zijn vooral bezig met overleven, maar we ondersteunen hen waar nodig met online programma’s, toolkits en laagdrempelige informatie.”

Zowel voor degenen die huis en haard achterlieten als voor mensen die bleven, kan later psychosociale bijstand nodig zijn. „Vluchtelingen die onderdak vinden, zijn eerst opgelucht. Maar dan zit je daar met je ziel onder je arm, bezorgd over je land en wellicht over familieleden die achterbleven. Dat geeft veel emoties. Hulpverleners proberen deze mensen zo goed mogelijk te begeleiden. Wij helpen organisaties die vluchtelingen opvangen met programma’s die de veerkracht van mensen versterken.”