Terwijl Zacharias en Zwaantje, de ’huismeeuwen’ van de SGP, achter het raam bedelen om de kruimeltjes van zijn lunch, blikt partijleider Van der Vlies terug op het koopkrachtdebat dat hij zojuist voerde met minister De Geus en staatssecretaris Van Hoof van Sociale Zaken. Zijn toon blijft gematigd. „Andere oppositiefracties roepen schande. Maar als je doorvraagt, hebben zij ook geen maatgesneden oplossingen.”

Kamer en kabinet zijn nu eenmaal samen „gevangene van de systematiek.” Vorig najaar viel eerst het besluit om fors te bezuinigen op zorg en sociale zekerheid. Vervolgens werd afgesproken kwetsbare groepen zo veel mogelijk te compenseren voor een koopkrachtverlies van meer dan een procent. En dat blijkt uiterst moeilijk. Slechts een deel van het beschikbare geld kon tot nog toe worden uitgekeerd.

In het hele proces vormt de motie-Van der Vlies een „belangrijk politiek ijkpunt”, zoals minister De Geus woensdag zei. Te midden van alle onduidelijkheid over de omvang die individuele koopkrachtdalingen zouden kunnen aannemen, sprak de Kamer vorig najaar uit dat het kabinet de zaak scherp in de gaten moest houden. Zo nodig moest het „onverwijld” met extra compensatiemaatregelen komen.

De motie is dus niet uitgevoerd?
Van der Vlies: „Die conclusie heb ik in het debat inderdaad getrokken. PvdA, GroenLinks, SP en de ChristenUnie waren het daarmee eens. Maar wat het belangrijkste is: ook minister De Geus heeft impliciet erkend dat de motie niet is uitgevoerd. Hij heeft aangegeven dat hij er nog mee aan het werk moet. Daarbij deed hij de toezegging dat staatssecretaris Wijn van Financiën op korte termijn nog een ultieme poging zal doen om iedereen die het mogelijk betreft, erop te wijzen dat ze hun buitengewone lasten kunnen aftrekken van de belasting.”

Want dat is toch het probleem: het geld is er wel, maar het komt niet bij de mensen?
„Gemeenten benutten het geld niet optimaal. Ze hebben heel wisselend gereageerd op de 80 miljoen euro die ze in totaal kregen om via de bijzondere bijstand uit te keren. Slechts 64 procent daarvan is tot nog toe aangewend. En maar 53 procent van de gemeenten heeft gebruikgemaakt van de mogelijkheid om voor kwetsbare groepen een collectieve aanvullende ziektekostenverzekering te regelen. Daarover gaat staatssecretaris Van Hoof nu een brief sturen, voor het eerst in de geschiedenis rechtstreeks aan de gemeenteraden.”

En wat u betreft mag het een boze brief worden?
„Ik heb er inderdaad voor gepleit enige verontwaardiging te laten doorklinken. We hebben er niet voor niets voor gekozen om mensen die op diverse fronten worden getroffen door de bezuinigingen, en niet de keuze hebben om te besparen op eigen zorgbijdrages, te compenseren.”

De Geus nuanceerde de onrust over de gebrekkige compensatie door erop te wijzen dat een deel van de bezuinigingen later verzacht is.
„Dat is waar. Het heeft in totaal 51 miljoen euro gescheeld, en iedereen zal wat van die optelsom hebben ontvangen. Maar is dat voldoende? Nee dus. We krijgen hier nog steeds signalen van mensen die duidelijk onder de -1 uitkomen. Helaas moeten we tot april wachten voor het beeld compleet is, omdat dan pas de belastingafrekening over 2004 is ingevuld.”

CU-leider Rouvoet sprak van een zelfgekozen machteloosheid van de Kamer. Een motie van hem om per definitie geen maatregelen te nemen die chronisch zieken en gehandicapten treffen, kon vorig jaar slechts rekenen op steun van de linkse oppositie.
„Daar heeft hij een punt. Maar vervolgens is natuurlijk de vraag hoe je de bezuinigingen dán moet realiseren. Dat was in zijn motie niet ingevuld, kan ik me herinneren. Alle suggesties die werden gedaan, waren al weggestemd of afgeschoten. Toen heb ik mijn motie ingediend. Natuurlijk heb ik nu ook een onbevredigend gevoel over de gang van zaken. Maar ik blijf er bovenop zitten.”

Hoe gaat het nu verder?
„Als op 1 april de belastingaangiftes over 2004 binnen zijn, zal snel een analyse moeten worden gemaakt. Zonodig moeten daar vervolgens maatregelen aan worden verbonden. Dan zal er ook een debat komen waarin ik mijn motie opnieuw in stelling breng. Het eindoordeel zal toch een keer moeten worden geveld.”