Kunnen we in Nederland nog samen door één deur, zo luidde de vraagstelling van de discussieavond die het RD woensdag belegd had. Welke ruimte is er nog in het geseculariseerde Nederland voor christenen en moslims? Gezien de royale belangstelling die er voor deze avond bestond, is dat kennelijk een thema dat leeft.Niet alleen trouwens in de lezerskring van het RD. In heel de Nederlandse samenleving heeft de moord op Theo van Gogh felle reacties opgeroepen. Het was de tweede keer in betrekkelijk korte tijd dat er in Nederland een politiek-ideologische moord werd gepleegd.

Het moslimextremisme met zijn internationale vertakkingen vormt voor ons land een groot gevaar. Sommige politici voelen zich ernstig bedreigd. Twee kamerleden, Hirsi Ali en Wilders, kunnen op dit moment vanwege veiligheidsproblemen hun werk niet doen.

Ook al rekent men zich niet tot hun politieke vrienden en moet gezegd worden dat zij door hun uitspraken ook veel agressie hebben opgeroepen, dit mag natuurlijk niet. Dit kunnen we niet accepteren.

Als de vraag gesteld wordt naar de ruimte voor christenen en moslims in de Nederlandse samenleving, zullen we daarbij moeten bedenken dat er niet alleen christenen in alle soorten en maten zijn, maar dat ook de moslims een heterogene bevolkingsgroep vormen. Heterogeen niet alleen naar land van herkomst, maar ook naar de mate van integratie in onze samenleving.

Er zijn moslims die leven naar de strengste uitleg van de koran en derhalve vijandig staan tegenover de westerse cultuur. Vooral uit hun midden worden de terroristen gerekruteerd, die niet schromen om de daad bij het woord te voegen.

Daarnaast zijn er sterk geseculariseerde islamieten (waarschijnlijk zijn dat er meer) die zelden een moskee vanbinnen zien. Maar ook zij kunnen zich miskend en gediscrimineerd voelen, waardoor ze zich vijandig opstellen tegenover onze maatschappij.

Of men nu van mening is dat er in Nederland veel te veel moslims zijn of niet, hun aanwezigheid is een feit. Die levert onmiskenbaar spanningen op. Maar ook moeten we constateren dat er op bepaalde punten raakvlakken zijn tussen orthodoxe christenen en moslims. Op de discussiebijeenkomst van gisteren bleek dat duidelijk.

Uiteraard bestaat er een fundamentele kloof tussen de gereformeerde leer en de moslimreligie. En nu de islam op de verdachtenbank zit, zou het ook niet verstandig zijn om daarnaast plaats te nemen.

Toch is het een feit dat beide groepen een grote afstand ervaren tegenover de heersende seculiere cultuur en die als een bedreiging zien. Een wangedrocht als het homohuwelijk wordt zowel door moslims als orthodoxe christenen hartgrondig afgewezen. Theo van Gogh richtte zijn vuilspuiterij op beide groepen.

Alles bij elkaar laat dat een gecompliceerd krachtenveld zien. We mogen niet tevreden zijn wanneer we met rust gelaten worden en in eigen kring (gezinnen, scholen, instellingen en organisaties) naar bijbelse normen mogen leven. Gods geboden gaan immers alle mensen aan. Maar in de huidige situatie is zelfs die vrijheid in eigen kring geen onbedreigd bezit.