Op het hoogtepunt van de Koude Oorlog waren maar liefst 430.000 Amerikaanse militairen in Europa gestationeerd, voornamelijk in het Verenigd Koninkrijk en het toenmalige West-Duitsland. Zij vormden een effectieve afschrikking tegen al te ambitieuze expansieplannen van de Sovjet-Unie, hoewel ook zij niet konden voorkomen dat de ene na de andere Oost-Europese staat onder communistisch gezag viel.

Na de val van de Sovjet-Unie werd het aantal Amerikaanse soldaten in Europa drastisch verminderd. Zij waren niet langer in de eerste plaats nodig om Russische agressie te beteugelen, maar meer om de veiligheid van het continent in het algemeen te waarborgen.

De aanslagen van 11 september 2001, de oorlog in Afghanistan en de invasie van Irak in 2003 brachten een fundamentele verlegging van de Amerikaans militaire focus met zich mee.

Onder president Barack Obama kwam er zelfs een officiële wijziging in de doctrine van de Amerikaanse krijgsmacht. Het Pentagon koos voor de ”pivot to Asia”, waarbij de strategische balans duidelijk naar Azië en de Pacific doorsloeg. Dat had uiteraard alles te maken met de opkomst van China.

Met de komst van president Donald Trump en zijn ”America First”-beleid, werd het de Europeanen steeds meer duidelijk dat zij niet langer het zwaartepunt van de Amerikaanse belangen vormden.

President Joe Biden bevestigde dat vorig jaar nog met zoveel woorden tijdens zijn bezoek aan Europa. Jullie zijn oude bondgenoten en daar willen we goede relaties mee onderhouden. Maar onze voornaamste vijand is China. Jullie mogen met ons meedoen om een gezamenlijk front tegen Peking te vormen. Dat was zo ongeveer zijn boodschap.

Inmiddels worden de Verenigde Staten gedwongen hun blik weer op Europa te richten. Want ook Washington wordt hardhandig met de huidige Russische agressie geconfronteerd.

De vraag is welk antwoord Washington daar uiteindelijk op heeft. Want de Amerikaanse sancties tegen Moskou –en zelfs niet de zwaarste strafmaatregelen die Biden in het vooruitzicht heeft gesteld– zullen Poetin niet van zijn plannen in Oekraïne afbrengen.

Tekenend is de betrekkelijk geringe militaire steun die de VS tot nu toe bieden. Vergeleken met de 500.000 militairen die Amerika na de Iraakse inval in Koeweit in 1990 naar het Midden-Oosten stuurde, vallen de paar duizend extra soldaten die richting Polen en Duitsland werden gedirigeerd in het niet. Over belangen gesproken.

Intussen kijken vooral de Oost-Europese staten met angst en beven naar de ontwikkelingen aan hun grenzen. Als iemand Amerikaanse militaire steun zou kunnen gebruiken, zijn zij het wel.