Kenniscentrum blij met excuses Utrecht voor slavernijverleden
Het is mooi en belangrijk dat de tot slaaf gemaakten centraal stonden in de excuses van burgemeester Sharon Dijksma voor de rol van Utrecht in het slavernijverleden. Dat zegt Linda Nooitmeer, voorzitter van het Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis, woensdag na afloop van de speech van de burgemeester, waarin zij stilstond bij het aandeel van het stadsbestuur in het slavernijverleden.
„We vinden het belangrijk dat er excuses worden gemaakt voor het slavernijverleden, maar interessant is hoe dat gebeurt”, zegt Nooitmeer. Dijksma deed dat door haar speech te beginnen met benadrukken dat de slavernij een misdaad tegen de mensheid was, iets dat volgens Nooitmeer vaak nog onderbelicht blijft. „Er wordt altijd gesproken over geld en economie, maar weinig over de tot slaaf gemaakten. De excuses moeten we in dat licht zien: voor het leed dat onze voorouders hebben meegemaakt.”
Nooitmeer wil dat er meer onderzoek komt naar hoe tot slaaf gemaakten leefden. „Dat ze uit hun eigen habitat zijn weggehaald, van alle waardigheid, naam, religie en rituelen ontdaan zijn neergezet in onder andere Suriname. Die verhalen moeten we tot leven brengen en vertellen.” Zo hoopt zij dat er „van burger tot burger besef komt hoe de samenleving is opgebouwd” en er „niet in relatie tot schuldige en slachtoffer” gesprekken ontstaan en er zo kennis komt „over vierhonderd jaar Nederlandse geschiedenis”.
Dat de gemeente Utrecht de kosten op zich neemt voor mensen die vanwege het slavernijverleden hun naam willen veranderen, ziet Nooitmeer als „onderdeel van repareren wat fout gegaan en kapot gemaakt is”. Ze kent van een aantal mensen de „grote wens” om de achternaam te veranderen, onder meer om zo „de naam die waarschijnlijk hoort bij de nazaten, terug te brengen”.
De excuses vanuit Utrecht volgen na die van Rotterdam in december en Amsterdam in juli vorig jaar. Nooitmeer denkt dat het nu niet lang meer kan duren tot landelijke excuses van premier Mark Rutte. „Maar met excuses alleen ben je er niet. Het gaat ook om het bestrijden van de negatieve effecten, dat is de follow-up. Het effect van de slavernij op mensen met Afrikaanse roots en hoe we als samenleving opgebouwd zijn na het domineren van anderen voor economisch gewin.”