Buitenlandvertegenwoordiger Josep Borrell liep maandag vooruit op de Russische erkenning van de Oekraïense regio’s Donetsk en Loehansk. Bij die stap van Moskou legt hij de strafmaatregelen op tafel waarmee de EU al een poos schermt in het hoogopgelopen conflict met Rusland, zei hij. Ze vergen dan nog wel de instemming van alle EU-landen. Mocht Rusland de zelfverklaarde volksrepubliekjes vervolgens inlijven, dan komt die goedkeuring er sowieso, zei Borrell stellig.

Het Kremlin kondigde vrijwel op hetzelfde moment aan, na een verzoek van de rebellen en op aandringen van de complete ploeg van veiligheidsadviseurs van president Vladimir Poetin, de afvallige regio’s als onafhankelijk te beschouwen. Het besluit moet nog wel per decreet officieel worden gemaakt.

Het is onduidelijk of alle EU-lidstaten vinden dat het moment nu is aangebroken de voorbereide sancties in stelling te brengen, en welke dan precies. Het pakket omvat volgens de Europese Commissie onder meer dat Rusland de toegang tot de internationale financiële markten verliest. Onder andere Hongarije maakte eerder bezwaar tegen sancties en andere landen willen niet graag de aanvoer van bijvoorbeeld Russisch gas raken. Borrell hield mogelijk daarom een slag om de arm.

Minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra noemde de erkenning van Donetsk en Loehansk eerder onaanvaardbaar, maar wilde nog niet met straf dreigen. Daar moet de EU pas over praten als het zover is, zei hij vlak voor het Russische besluit, na overleg met Borrell en zijn collega-ministers. Hoekstra wilde ook niet beamen dat het sanctiepakket al klaarligt, maar slechts dat „we er een heel eind mee zijn”.

Uitgerekend maandag legde de EU nieuwe strafmaatregelen op voor de Russische annexatie van de Krim in 2014. Vijf mannen die deel uitmaken van het nu Russische bestuur op het Oekraïense schiereiland mogen de unie niet langer in. Als ze in de EU vermogen hebben gestald, dan kunnen ze daar niet meer bij. De sancties treffen drie personen die namens de Krim zijn gekozen in het Russische parlement en de leiding van de kiesraad die verantwoordelijk was voor de verkiezing.

Deze sancties hebben niet te maken met de huidige spanningen, zegt Brussel. Hoekstra hoopt wel dat Rusland eruit opmaakt „dat het menens is”.