Balkenende wilde ook niet vooruitlopen op een datum waarop het embargo van tafel kan. Hij wilde „geen garanties" geven dat EU–lidstaten al tijdens het komende Luxemburgse voorzitterschap, de eerste helft van volgend jaar, weer wapens kunnen exporteren.

Zowel volgens Balkenende als de Chinese premier Wen Jiabao heeft China overigens geen plannen voor grote wapenaankopen. Volgens beiden gaat het vooral om een „politiek signaal". Franse producenten hebben overigens wel belangstelling om aan China te leveren.

Balkenende zei dat „binnen de EU bereidheid bestaat te werken richting opheffing van het wapenembargo". „Daarvoor is wel eerst een goede gedragscode nodig." Hij wees daarbij ook op het belang van regionale stabiliteit met de buurlanden van China.

Wen Jiabao rekent wel op een redelijk snelle opheffing van het emabargo, dat hij een vorm van „politieke discriminatie" noemde. „Het is ook een overblijfsel van de Koude Oorlog." Officieel stelde de EU het exportverbod op wapens eind jaren tachtig in, na het bloedig neerslaan van de opstand op het Tienamen–plein in Peking.

Balkenende en voorzitter Barroso van de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, zeiden verder dat zij in principe de vereniging van China en Taiwan steunen. „Dit dient wel op een vreedzame wijze te gebeuren", aldus premier Balkenende. „We hebben begrip voor de Chinese visie op de regio en ten aanzien van Taiwan."

Volgens minister Bot van Buitenlandse Zaken heeft de EU bij China aangedrongen op een betere handhaving van de mensenrechten. Daarbij is in het bijzonder gevraagd om opheffing van de doodstraf en meer rechten voor religieuze minderheden.

De Chinezen hebben echter om begrip gevraagd voor het feit dat ruim eenderde van de bevolking van 1,3 miljard personen nog in armoede leeft en dat bestrijding daarvan voorrang krijgt. „Zij hebben erop gewezen dat de aanpak daarvan een andere benadering is dan die in een geregelde westerse democratie", aldus Bot.

De EU en China onderhouden al bijna dertig jaar tal van relaties. Om de handels– en coöperatieverbanden te onderstrepen, ondertekenden Europese en Chinese leiders woensdag in Den Haag een achttal samenwerkingsovereenkomsten, onder meer voor het vreedzaam gebruik van kernenergie. Beide partijen hebben elkaar nog niet genaderd als het gaat om een regeling voor de verplichte terugkeer van Chinese illegalen.