De christelijke traditie brengt verdieping aan in tijden van vervlakking én biedt ook toekomstperspectief in tijden van verwarring. Het gaat daarbij niet om een klakkeloos aansluiten bij een bepaalde traditie. Juist een kritisch staan in de traditie leidt tot een blijvende verbondenheid. We kunnen alleen echt bij de tijd zijn als we ook kennisnemen van wat vóór ons beleden is. De waarde van de klassiek gereformeerde geloofstraditie blijkt juist in een context waarin deze niet erg populair is.

In onze samenleving is er weinig ontvankelijkheid voor wat achter de zichtbare en tastbare werkelijkheid schuilgaat, het geheimenis tussen God en mens. Bovendien lijkt er in de kerk soms bar weinig begrip voor te bestaan dat de omgang met God niet bestaat uit hapklare brokken. Het geleefde geloof krijgt woorden in de klassiek gereformeerde traditie die recht doen aan de rijkdom en de veelkleurigheid ervan. Daarom mogen ”kleine tradities” die deze rijke schakering verdonkeremanen ook ontmaskerd worden.

Dit zijn samengevat enkele hoofdlijnen in een boekje waarin een sympathiek pleidooi klinkt voor een blijvende (her)waardering van de gereformeerde traditie zonder daarmee in traditionalisme –het verabsoluteren van een traditie– te vervallen.

De schrijver, dr. F. G. Immink, schreef deze bijdrage in de Artios-reeks, een serie boeken waarmee vanuit de Gereformeerde Bond theologische toerusting geboden wordt aan de kerk van vandaag. Het boek loopt uit op een typering van de klassiek gereformeerde traditie. Met deze traditie weet de schrijver zich verbonden. Prof. Immink beschrijft het eigene van deze traditie aan de hand van drie hoofdlijnen.

Traditie

Allereerst de verhouding tussen Woord en Geest. Daarbij toont de schrijver vanuit enkele Bijbels-theologische lijnen aan hoe daarin de traditie een plaats gekregen heeft. Dat betreft de „overlevering” in de totstandkoming van de Schriften, maar niet minder hoe ”Christus voor ons” verbonden is aan ”Christus in ons” vanuit de geloofsverbondenheid van het ”in Christus zijn”. Immink gebruikt dus het woord ”traditie” in de brede zin van het woord, het ”overhandigen” of ”overbrengen”. Het gaat van kruis en opstanding toen en daar naar het daarin delen vandaag en hier. Het erkennen van het werk van de Geest voorkomt dat we „met het Woord en de beloften om de oren worden geslagen (…). De oproep tot geloof en bekering gebeurt niet met het mes op de keel (…). Waar het Woord tot ons komt, daar is ook de speelruimte van de Geest.”

Vervolgens neemt prof. Immink mee naar het ontstaan van de gereformeerde liturgie met daarin een plaats voor de lezing van de Tien Geboden, de schuldbelijdenis en de genadeverkondiging in het eerste deel van de eredienst. Vooral de viering van het heilig avondmaal in het licht van de „liturgische juweeltjes” uit het klassieke formulier krijgt de aandacht, naast het uitgangspunt van de uitgesproken voorkeur voor het zingen van psalmen in de gemeentezang.

Verkiezing en verbond

Ten slotte geeft prof. Immink als derde hoofdlijn woorden aan de gereformeerde visie op de verhouding van verkiezing en verbond en van rechtvaardiging en heiliging. Heilzaam wanneer allen die zich met de bijnaam gereformeerd tooien dit ter harte nemen.

De klassiek gereformeerde traditie wordt in een drietal hoofdstukken geplaatst in het kader van de Bijbelse overlevering zelf. Voorop gaat die van het Nieuwe Testament: over de overlevering en de openbaring van Jezus en vervolgens over de ooggetuigen en de Bijbeltekst. Kardinaal is daarbij de boodschap van het leven en sterven van de Zaligmaker, Zijn kruis en opstanding.

Daarna volgt nog een hoofdstuk over de traditie van de oudtestamentische geschriften onder de mooie titel: ”Hij heeft Zijn wonderen een gedachtenis gesticht”. Het zou mooi geweest zijn als de schrijver deze volgorde meer had toegelicht. Die is veelzeggend, maar het zou welsprekender geweest zijn deze volgorde vanuit een theologische visie toe te lichten. Het is de moeite waard hier kennis van te nemen.

Overtuigd gereformeerd. Met sympathie voor de traditie, F. G. Immink; uitg. Groen; 176 blz.; € 15,99