Afstand tussen Moskou en Westen blijft groot
De tafel die president Vladimir Poetin en zijn Franse ambtsgenoot Emmanuel Macron scheidde, was zo lang dat grapjassen er in een filmpje een wipwap van maakten. De beide hoogwaardigheidsbekleders gingen zo op-en-neergaand de wereld over. Het is grappig, maar tegelijk een rake weergave van de balanceerkunst die nodig is om het Westen en Rusland nader tot elkaar te brengen. Vooralsnog is het evenwicht niet bereikt, ook niet na de toer van Macron langs Moskou en verschillende Europese hoofdsteden.
De grote afstand die de Russische gastheer met de enorme tafel creëerde werd her en der geïnterpreteerd als een verkapte onderstreping van de afstand tussen Moskou en het Westen. Logischer is echter dat het onder meer te maken heeft met de bekende schrik van Poetin voor een Covidbesmetting. De Franse krant Le Figaro wist te melden dat de Franse delegatie vier PCR-tests moest ondergaan voordat ze op het Kremlin kon worden ontvangen. Bovendien was de afstand tussen Poetin en andere recente bezoekers, onder wie de Hongaarse president Viktor Orban, even groot.
Maar wat de reden ook is: de afstand is symbolisch. Ondanks een gesprek van meer dan vijf uur en woorden over voorzichtige toenadering, lijkt er onder de streep nog altijd weinig bereikt. Poetin zei dat „sommige ideeën” van Macron „een basis kunnen leggen voor gemeenschappelijke vooruitgang.” Macron meldde dat Poetin hem had verzekerd dat de Russische troepen zich bij de grens gedeisd zullen houden.
Het duurde echter niet lang voordat Moskou te kennen gaf geen garanties te hebben gegeven. Dodelijk was de opmerking van Kremlinwoordvoerder Dimitri Peskov: „Moskou en Frankrijk kunnen helemaal geen deals sluiten, dat is gewoon onmogelijk. In dit blok heeft een heel ander land de leiding.” Hij bedoelde: in de Oekraïnecrisis kan het Kremlin geen zaken doen met Frankrijk of de EU –waarvan Parijs momenteel voorzitter is–, maar enkel met de NAVO, met de Verenigde Staten als belangrijkste roerganger.
Het gaat te snel om de bemiddelingspoging van Macron als zinloos te bestempelen. Hij was niet op een solotoer: de Franse president had voorafgaand aan het gesprek overleg gevoerd met zowel Washington, de NAVO als alle Europese hoofdrolspelers. Hij was de eerste westerse leider die fysiek tegenover Poetin zat en daarmee een te waarderen poging deed olie in de raderen te krijgen.
Wat ondanks alle vooroverleg echter opbreekt, is dat het westen geen duidelijk front vormt. Amerika en Groot-Brittannië zitten een stuk minder compromisbereid in de wedstrijd dan Frankrijk en zeker Duitsland. Daarnaast is de steun voor Kiev helder, maar gaan mogelijke oplossingen gemakkelijk langs Oekraïne heen. Zo maakte de Oekraïense president Volodimir Zelenski dinsdag duidelijk niets te zien in Macrons voorzichtige voorstel om van Oekraïne een soort neutrale zone te maken. Zolang er dergelijke duidelijke barsten lopen, weegt Poetin het zwaarste op de wip.
