Koetsjma en de twee pretendenten voor het Oekraïense presidentschap, premier Viktor Janoekovitsj en oppositieleider Viktor Joesjtsjenko, zeggen wel overeenstemming te hebben bereikt over wijzigingen in de kieswet en het ontslag van de centrale kiescommissie. Deze eis van de oppositie moet een eerlijk verloop van de presidentsverkiezingen van 26 december garanderen.

Maar het parlement, de Rada, moest zich dinsdag nog over de concrete invulling hiervan buigen en het blijft onduidelijk in hoeverre de overeenstemming inderdaad door de achterban wordt gesteund. De wijzigingen in de kieswet en het ontslag van de centrale kiescommissie hangen namelijk nauw samen met de door Koetsjma bepleite versnelde doorvoering van staatsrechterlijke hervormingen. De voorstellen zouden dinsdag zelfs als een gemeenschappelijk pakket worden behandeld.

De door Koetsjma gewenste staatshervormingen houden in dat de feitelijke macht in het land grotendeels zal worden overgeheveld van de president naar het parlement. Volgens Koetsjma is dit vorige week eveneens in het bijzijn van internationale onderhandelaars afgesproken met de oppositie. Maar die ontkent dit en wijst deze feitelijke uitholling van het toekomstige presidentschap van Joesjtsjenko resoluut van de hand.

Rusland heeft inmiddels verklaard met de president die op 26 december wordt gekozen, wie dat ook moge zijn, samen te werken. Dat bleek maandag uit een interview van Russische journalisten met de Russische president Vladimir Poetin. „Wij accepteren de wensen van iedere staat in de voormalige Sovjet-Unie en zullen samenwerken met willekeurig welke gekozen leider”, zo beantwoorde Poetin de vraag wie het Kremlin steunt bij nieuwe tweede ronde van de Oekraïense presidentsverkiezingen.

Hiermee heeft de Russische president voor het eerst openlijk afstand genomen van de pro-Russische Oekraïense presidentskandidaat Viktor Janoekovitsj en indirect ook van de vertrekkende president Leonid Koetsjma, die Janoekovitsj als kroonprins zag. Tot nu had het Kremlin altijd openlijk Koetjsma’s omstreden kandidaat gesteund, zowel tijdens de verkiezingscampagne als daarna.

Vorige week donderdag sprak Poetin zich ook nog samen met Koetsjma openlijk uit tegen het opnieuw houden van de tweede ronde van de presidentsverkiezingen. Maar nadat het Oekraïense hooggerechtshof vrijdag de grootschalige fraude heeft bevestigd, lijkt het Kremlin zijn strategie drastisch te hebben gewijzigd en deze meer te hebben afgestemd op de reële politieke situatie in het buurland.

Wanneer de presidentsverkiezingen op 26 december eerlijk verlopen, is het verlies van Janoekovitsj onvermijdelijk. Volgens recente opiniepeilingen krijgt de presidentskandidaat van de oppositie, Viktor Joesjtsjenko, ten minste 56 procent van de stemmen en is dus verzekerd van de overwinning.

Maandag kwam ook de voor internationale verkiezingswaarnemingen verantwoordelijke OVSE (Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa) bijeen in de Bulgaarse hoofdstad Sofia. De Oekraïense oppositie heeft de organisatie verzocht voor de komende verkiezingen 2000 waarnemers te sturen. De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, Bot, heeft als EU-voorzitter alle lidstaten van de OVSE ertoe opgeroepen waarnemers naar Oekraïne te sturen.

De regering van Canada heeft inmiddels toegezegd 500 waarnemers te zullen sturen. In dat land woont al decennialang een grote Oekraïense populatie die ook nu nog nauwe contacten onderhoudt met het vroegere vaderland.