Taal begrijpen en gebruiken is niet zo makkelijk voor het gros van de leerlingen met wie Ruissen werkt. Sommigen hebben het syndroom van Down, anderen een ontwikkelingsachterstand of verstandelijke beperking. „In het contact met hen gebruiken we op school daarom vaak ondersteunende gebaren”, legt de logopedist uit. „Zo snappen de kinderen beter wat er wordt gezegd en blijft dat langer hangen. Gebaren zijn echt een volwaardig onderdeel van de communicatie met deze leerlingen.”

Hoe is het idee voor de psalmenvideo’s ontstaan?

„Voor de coronapandemie zongen we tijdens de weekopening als team altijd een psalm. Ik leerde de collega’s welke gebaren ze bij het zingen van dat vers in de klas zouden kunnen gebruiken.

Door corona was het niet meer mogelijk om de week samen te starten en de gebaren te oefenen. Toen dachten we: het zou mooi zijn om wekelijks een video online te zetten. Als de opnames voor iedereen toegankelijk zijn, kunnen ook ouders met hun kinderen thuis de psalm oefenen.”

Hoe ga je precies te werk?

„Iedere week kijk ik welke psalm de kinderen moeten leren. Op de website van het Nederlands Gebarencentrum raadpleeg ik het Gebarenwoordenboek. De gebarentekeningen plaats ik in een document boven de betreffende woorden uit de psalm. Vervolgens film ik mezelf terwijl ik de psalm zing en de gebaren maak.

Hoe ga je om met woorden waarvoor geen ondersteunend gebaar bestaat?

„Dat is soms best een zoektocht. In Psalm 1 vers 1 staat bijvoorbeeld het woord ”bozen”. Het woordenboek biedt een gebaar voor ”boos”, maar dat beeldt de emotie uit en is dus niet van toepassing. Dan pak ik de kanttekeningen erbij en kijk ik wat de betekenis van zo’n woord is. ”Bozen” staat voor ”goddelozen.” Dan maak ik het gebaar voor ”goddeloos” en voor ”personen”.

Een ander voorbeeld is Psalm 105 vers 5. Daarin staat het woord ”bevestigen”. Dat heb ik ondersteund met het gebaar voor ”dopen van een baby.” Deze psalm wordt vaak gezongen bij de kinderdoop en het leek mij mooi om dat aspect in het gebaar terug te laten komen.”

Wat is het effect van de gebaren bij de psalmen?

„De betrokkenheid van de leerlingen op de psalmverzen neemt toe. De kinderen richten zich tijdens het zingen helemaal op mij, kunnen gebaren nadoen en zijn veel actiever bezig. Daarnaast vinden de leerlingen het makkelijker om de psalmen uit hun hoofd te leren. Teksten begrijpen en onthouden is voor veel van hen lastig. Door zo’n vers visueel te maken, wordt dat eenvoudiger.”

Wat drijft je bij het maken van de video’s?

„De psalmen vertolken wat er in het hart leeft. Voor de kinderen met wie ik werk is het vaak lastig om zich te uiten, ook als het gaat om het geestelijk leven. Psalmen zingen is een prachtige manier om woorden of gebaren te geven aan de zaken die ze in hun hart ervaren. Uiteindelijk is het mijn diepste wens dat de leerlingen door de inhoud van de psalmen in hun hart geraakt worden. Ook kinderen bij wie het leren niet vanzelf gaat. Élk zing’ Zijn lof!”

www.specialescholenkapelle.nl/psalmen-met-gebaren/