De strafmaatregelen gelden al sinds 2014, toen Rusland het Oekraïense schiereiland de Krim annexeerde en zich mengde in de strijd in Oost-Oekraïne. De EU koppelde de sancties later aan de afspraken die in Minsk zijn gemaakt om het conflict te bezweren. Rusland heeft toen bijvoorbeeld beloofd dat Oekraïne weer de controle over zijn eigen grenzen terugkrijgt, maar dat is niet gebeurd.

In december op hun top in Brussel bespraken de EU-leiders nog de stand van zaken rond het Minsk-akkoord en concludeerden zij unaniem dat Rusland zich nog altijd niet aan de afspraken houdt. Intussen zijn de spanningen verder gestegen, nu de Russen hun troepenmacht aan de grens van Oekraïne hebben opgevoerd. De hele week al wordt in verschillende internationale en diplomatieke verbanden waarin Washington een hoofdrol speelt met de Russen onderhandeld over de-escalatie van de situatie.

Door de strafmaatregelen kunnen Russische banken en bedrijven minder gemakkelijk lenen en investeren in de EU. Verder is de handel in alles wat met defensie te maken heeft met Rusland verboden. Dat geldt eveneens voor goederen die voor onschuldige doeleinden, maar ook militair kunnen worden gebruikt. Ook de verkoop aan Rusland van gevoelige technologie voor energiebedrijven is aan banden gelegd.

Naast de economische strafmaatregelen heeft de EU onder meer ook sancties opgelegd aan een aantal Russen die een aandeel hadden in de gewraakte inmenging in Oekraïne. Rusland heeft ook strafmaatregelen tegen de EU lopen, met een verbod op de import van bepaalde levensmiddelen.