„Ik zal niet toegeven, ik zal niet aarzelen”, zei Biden onder meer in Atlanta, de geboorteplaats van Martin Luther King. „Ik zal uw stemrecht en onze democratie verdedigen tegen vijanden van binnen- en buitenaf.”

De door Biden bepleite hervormingen zouden „het onderdrukken” van stemgerechtigden moeten voorkomen. Biden verwijt sommige Amerikaanse staten dat die voor bepaalde bevolkingsgroepen het stemmen moeilijker willen maken. De hervormingen, verpakt in verschillende wetsvoorstellen, moeten ook verhinderen dat uitslagen zo fel worden betwist als bij de verkiezing van Biden tot president in 2020.

Onder de bestaande regels is het moeilijk voor de Democraten wetten door de Senaat goedgekeurd te krijgen. Wanneer dat anders wordt geregeld, verwacht Biden de herziening van het kiesstelsel wel door de Senaat te kunnen loodsen. In het Huis van Afgevaardigden, de Tweede Kamer van het Congres, hebben de Democraten een duidelijke meerderheid, in de Senaat hebben ze 48 van de 100 zetels. Ze kunnen in principe rekenen op steun van de twee onafhankelijke senatoren, onder wie de democratische socialist Bernie Sanders.

Pijnpunt is de ‘filibuster’, de traditie in de Senaat dat elke senator bezwaar kan maken tegen de manier waarop een omstreden kwestie wordt afgehandeld. Een enkele senator kan zo debatten uitstellen en vertragen en zelfs de stemming over een wet blokkeren. Onder de huidige regels kan een filibuster alleen worden opgeheven als minstens 60 senatoren daarvoor stemmen. Die laatste regel willen de Democraten nu opheffen of in ieder geval opschorten.

De verandering die Biden voor ogen heeft zou het Congres de kans geven spoedig twee wetten goed te keuren die het stemrecht in het land beter zouden beschermen. Allereerst riep Biden op tot goedkeuring van de Freedom to Vote Act, die volgens Biden „onpartijdige kiesmannen (…) beschermt tegen intimidatie en inmenging”. Ook de John Lewis Voting Rights Advancement Act moet goedgekeurd worden, aldus Biden. Ook die wet moet kiezers beter beschermen en nationale standaarden vastleggen om de onderdrukking van het stemrecht te bestrijden.

Tevens sprak Biden zich in zijn speech uit tegen ‘gerrymandering’, het gebruik dat de partij die aan de macht is in een staat de grenzen van de kiesdistricten mag hertekenen. Die hertekening gebeurt vaak op een manier waardoor de minderheid onmogelijk kan winnen in die districten.

De Democratische Senaatsleider Chuck Schumer liet dinsdag weten dat de Senaat woensdag al kan stemmen over de hervorming van de regel die Biden bepleitte. De verwachting is echter dat de Republikeinen de nodige procedurele barricades zullen oprichten om een verandering van de regels op zijn minst te vertragen. Zo zei de Republikeinse senator John Cornyn in reactie op Schumers plan: „Ze zullen niet slagen. Dit wordt weer een voorbeeld van president Biden en zijn partij die teveel beloven en niets waarmaken.”