Bijna 800 mensen raakten afgelopen jaarwisseling gewond door vuurwerk, bleek woensdag uit cijfers van kenniscentrum letselpreventie VeiligheidNL. Dat zijn er ruim dubbel zoveel als tijdens de vorige jaarwisseling, toen er ook al een vuurwerkverbod gold. Uit ziekenhuizen komen vergelijkbare berichten. Zo meldden plastisch chirurgen dat ze rond de jaarwisseling dubbel zoveel slachtoffers hebben behandeld als vorig jaar.

Martijntje Bakker, directeur van VeiligheidNL, is niet verrast door de cijfers. „Van tevoren was er onder veel mensen al minder animo om zich aan de regels te houden. Bovendien was vorig jaar de verkoop van vuurwerk in België verboden, terwijl het daar dit jaar wel te koop was.”

GroenLinks en de Partij voor de Dieren vinden dat het maar eens over moet zijn met de schade door vuurwerk. Binnenkort bieden de partijen een wetsvoorstel aan waarin staat dat consumenten vanaf de eerstvolgende jaarwisseling alleen nog het allerlichtste vuurwerk mogen afsteken, zoals sterretjes en knalerwtjes.

Bakker denkt dat een vuurwerkverbod zeker kan leiden tot een afname in het aantal letselgevallen. „Ondanks de verdubbeling dit jaar zijn er minder slachtoffers dan in jaren waarin geen vuurwerkverbod gold.”

Alleen een verbod is echter niet voldoende, stelt ze. „Dat moet gepaard gaan met andere maatregelen, zoals handhaving en voorlichting. Zelfs bij zogenaamd kindervuurwerk zoals sterretjes zien we een stijging in het aantal slachtoffers. Kindervuurwerk is in principe veilig, als het gebruikt wordt door de juiste leeftijdsgroep en op de juiste manier. Je moet er niet mee gooien en er ook niet op gaan stampen.”

Komt er al een verbod, dan is handhaving een van de struikelblokken, geeft politiewoordvoerder Mireille Beentjes aan. „Vergelijk het met het verbod op te snel rijden. Als iedereen vanaf morgen besluit om te hard te rijden, kunnen we ook niet iedereen bekeuren. We kunnen alleen steekproefsgewijs mensen controleren. Met alleen handhaving ben je er dus niet; voor zo’n verbod moet ook draagvlak zijn.”

Carbidschieten

Een ander punt van zorg is het illegale vuurwerk. Uit de cijfers van VeiligheidNL bleek de schade door illegaal vuurwerk en carbidschieten dit jaar procentueel gezien lager dan vorig jaar. Maar dat geeft een ietwat vertekend beeld, zegt Bakker. „In absolute aantallen gaat het wel om meer mensen.”

De politie zette dit jaar extra in op het preventief opsporen van dit vuurwerk. Dat leidde tot een recordopbrengst: bijna 206.000 kilo. Volgens politiewoordvoerder Beentjes valt met het aanpakken van illegaal vuurwerk nog meer winst te behalen.

De discussie rond een vuurwerkverbod staat los van de opkomst van illegaal vuurwerk, stelt de woordvoerder. Een verbod voor consumenten zal volgens haar niet leiden tot een toename van illegaal vuurwerk. „Dat is al verboden, en toch blijven mensen dat kopen. Vaders die met hun kinderen op oudjaarsnacht een sierpotje willen afsteken, maken niet opeens de overstap naar illegaal vuurwerk.”

Het Veiligheidsberaad, dat maandagavond bijeenkwam, wil dat het kabinet een meerjarenstrategie opstelt voor vuurwerk tijdens de jaarwisseling. Daar horen ook afspraken bij met de buurlanden België en Duitsland.

Bakker kan zich in dat idee vinden. „Het helpt niet mee als vuurwerk in buurlanden wel verkrijgbaar is. Gezamenlijk beleid is effectiever.”