Dorpskerk ’n Oalen Griezen (De Oude Grijze) ligt midden in het Overijsselse dorp Hellendoorn. Het oudste gedeelte is het lagere eenbeukige schip van de kerk. Dat is rond het jaar 1150 in romaanse stijl met ijzeroer en tufsteen opgetrokken. Het ijzeroer, met onregelmatige stenen, heeft een donkerder kleur dan de andere stenen van de kerk.

De toren, die dateert uit de vijftiende eeuw, is stoer en onverzettelijk. Erin hangen drie vijftiende-eeuwse klokken. Dit jaar zijn ze eruitgehaald voor een restauratiebeurt. Ds. J. D. Th. Wassenaar wijst, na een mooie klim, op de galmgaten: „Die moesten met de stenen tussenstijl tijdelijk verwijderd worden om ze naar buiten te kunnen takelen. Twee van de drie klokken zijn naar Innsbruck in Oostenrijk naar een klokkengieterij gebracht. In oktober zijn ze onder grote belangstelling teruggeplaatst.”

De restauratie van de klokken was onderdeel van de subsidieregeling ”Het verhaal van Overijssel”. Ds. Wassenaar: „Die was niet alleen bedoeld voor de kerkklokken, maar ook voor ander erfgoed. De provincie wil een integrale aanpak. In dat kader is ook de oude begraafplaats hersteld, is er aandacht voor archeologie en voor de streektaal en heeft een oude altaarsteen weer een plaats gekregen.”

Die middeleeuwse ruwe steen van circa 1 bij 1,5 meter grootte ligt nu in de ruimte onder de toren. „Altaarstenen hadden een centrale plaats in de rooms-katholieke eredienst. Met de Reformatie kwam daar een einde aan”, zegt ds. Wassenaar. „De altaarsteen van deze kerk diende lang als drempel en werd zo met de voeten getreden. Vanaf 1962 heeft de steen een plaats in de pastorietuin gehad, om in november hier een plek te krijgen.”

Ga je door de deur de kerk binnen, dan valt je oog dadelijk op de tegenoverliggende glas-in-loodramen in het koor van de kerk. „Die zijn niet middeleeuws”, haast ds. Wassenaar zich te zeggen. „De ramen zijn in 1962 aangebracht tijdens de grote restauratie die toen plaatsvond. Ze zijn deels geschonken door de textielindustrie en vervaardigd door kunstenaar Jan Schoenaker. Een paar jaar geleden hebben ze een opknapbeurt gehad.”

Openbaring

Meest opvallend zijn de drie hoge ramen. Het linkse en het rechtse raam tonen afbeeldingen uit de evangeliën. In het midden zijn voorstellingen uit het boek Openbaring te zien. Centraal staat het Lam. Daarboven zijn de apocalyptische ruiters. Aan weerszijden van het Lam bevinden zich de 4 wezens uit Daniël en Ezechiël, daaronder de 24 ouderlingen en onderaan de apostel Johannes

Nieuws in beeld

In de negen kleine ramen zijn ook afbeeldingen te zien, onder andere van de Emmaüsgangers. beeld RD, Anton Dommerholt

Het orgel. beeld RD, Anton Dommerholt

Preekstoel. beeld RD, Anton Dommerholt

De galerij. beeld RD, Anton Dommerholt

De glas-in-loodramen in het koor springen direct in het oog. beeld RD, Anton Dommerholt

beeld RD, Anton Dommerholt

De namen van de predikanten die de gemeente gediend hebben. beeld RD, Anton Dommerholt

Het is de bedoeling dat de kerk nog meer toegankelijk wordt, zegt ds. Wassenaar. „Er zijn plannen om in de toren een soort stiltecentrum in te richten, met informatie over het kerkgebouw. Mogelijk komt er in plaats van deze eikenhouten deur een glazen deur, zodat je altijd daarvandaan in de kerk kunt kijken.”

Verder is het de bedoeling in de kerk voorzieningen te treffen. Ds. Wassenaar: „Nu al komen er jaarlijks schoolklassen uit het dorp naar de kerk. In het zomerseizoen is het gebouw twee dagdelen per week geopend en op woensdag is er een middaggebed. Hopelijk wordt het mogelijk dat mensen met behulp van een QR-code geïnformeerd worden. Hoog op het verlanglijstje staat ten slotte de openstelling van de toren, zodat klimmers over het dorp kunnen uitkijken.”

Rondom ’n Oalen Griezen. Hellendoornse karkesproake, dr. Jan Dirk Wassenaar (red.); 207 blz.; € 17,50. Te koop via: uutgeverieje.boaken@gmail.com