Breed uitgemeten –letterlijk– zijn de tuinen van Paleis Huis ten Bosch: wie er ooit heeft mogen rondlopen, weet dat er ruimte genoeg is voor een groepje jongeren om onderling enorme afstanden aan te houden. Maar voor een koningsgezin gelden dezelfde regels en adviezen als voor onderdanen: „Ontvang thuis niet meer dan vier personen per dag.” En bij ”thuis” hoort ook de tuin, of dat nu een paar vierkante meter of een enorm park is.

„De familie verkeerde in de overtuiging met deze bijeenkomst in de buitenlucht en met de genomen voorzorgsmaatregelen op een verantwoorde manier met de corona-adviezen om te gaan”, maakte premier Rutte donderdag duidelijk. „De koning heeft mij laten weten dat het bij nader inzien niet goed was om dit zo te organiseren.”

Herhaling

De publiciteit over de verjaardagsviering kwam kort na berichten over een kerstborrel in het kantoor van de Britse premier Johnson. Dat festijn had overigens binnenshuis plaats, waar het besmettingsgevaar veel groter is.

Voor het Nederlandse koningsgezin is het niet de eerste keer dat de coronaregels tot publiciteit leiden. In de zomer van 2020 dook een foto op van het koningspaar met een Griekse restauranteigenaar, zónder onderlinge afstand. Toen het gezin op 16 oktober vorig jaar naar Griekenland vertrok om er de herfstvakantie door te brengen, kort nadat de premier Nederlanders had opgeroepen dicht bij huis te blijven, ontstond er zoveel rumoer dat de koning en de koningin aankondigden direct terug te komen. In een video betuigden ze spijt. In juni dit jaar schudde de vorst voetbalfans in Den Haag de hand, terwijl die vorm van contact al tijdenlang taboe is.

Sensatie

„Een beetje dom –zoals prinses Máxima ooit zei– is het wel dat er weer een fout wordt gemaakt”, zegt koningshuiskenner Menno de Bruyne. „De koning woont met zijn gezin in een glazen huis; daar moet hij altijd rekening mee houden. Maar dat er zoveel aandacht voor is, is opgefokte sensatie. Hoeveel bijeenkomsten zijn er niet waar mensen het niet zo nauw nemen met de anderhalvemeterregel? En dat is ook haast niet te doen.”

Een achttiende verjaardag is een mijlpaal; begrijpelijk dat het gezin daar wat aandacht aan wilde geven, zegt De Bruyne. „Laten we er gauw een streep onder zetten.”

Vergrootglas

„De koning zal wel balen”, veronderstelt drs. Reinildis van Ditzhuyzen, historica en expert in protocol en etiquette. „Vroeger was het: wat Jupiter mag doen, mag het volk niet; tegenwoordig is het andersom. Anderen ontvangen ook mensen op hun verjaardag. Maar de koning mag niets. Zelfs Rutte kan zich meer veroorloven dan hij. Mensen vinden het heerlijk om een fout van de koning aan te wijzen: Kijk nou toch eens wat die man doet. Vroeger gebeurde er ook weleens wat, maar dan wist niemand het. Tegenwoordig is alles bekend. Dat is het lot van een moderne vorst: elke stap ligt enorm onder het vergrootglas. Daar moeten ze mee leren leven.”

Rond Huis ten Bosch is volop ruimte. „En binnen ook. Ik heb in die eetzaal weleens gegeten. Je kunt er een eind bij elkaar vandaan zitten. Dat is heel anders dan wanneer je driehoog achter woont.”

Capaciteiten

Lof was er voor het optreden van de prinses toen ze vorige week de Raad van State toesprak en voor het eerst een persconferentie gaf. „Ze kan wel wat, die juffrouw”, zegt Van Ditzhuyzen waarderend. „Ik ken het gymnasium waar ze leerling was –mijn zoon zat er ook–; het is een heel goede opleiding.” Maar de kritiek op het feestje is „een enorme schaduw” over de verjaardag. „Amalia weet van huisuit hoe zwaar het leven in het koningshuis is, maar dat merkt ze nu zelf.”

Opzet zit er niet achter wat er op het feestje gebeurde, denkt de etiquettedeskundige. „De koning heeft dit in zijn enthousiasme geregeld en hij dacht dat het binnen de regels paste. Ze doen het nooit goed; wat een gezeur. Mensen zoeken een stok om de hond te slaan. Je kunt altijd wel wat bedenken om iemand de grond in te boren.”