De twee aartsrivalen voor het Oekraïense presidentschap, premier Janoekovitsj en oppositieleider Joesjtsjenko, namen woensdag weer aan de ronde tafel plaats. Na de mislukte contacten vorige week, werd onder begeleiding van Europese en Russische bemiddelaars een tweede poging ondernomen om het conflict te beëindigen.

De uitslag van de recente presidentsverkiezingen blijft het hete hangijzer. De pro–westerse oppositie betwist haar nederlaag en verwijt de zegevierende Russisch–gezinde machthebbers in de ex–sovjetrepubliek kiezersbedrog.

De Europese Unie benadrukte dat beide partijen zich moeten houden aan de uitkomsten van het overleg en afspraken moeten nakomen. Als alle betrokkenen een oplossing vinden, zal de unie die steunen, verklaarde premier Balkenende als voorzitter van de Europese Unie.

Balkenende had telefonisch contact met de Russische president Poetin over de crisis in het buurland van Rusland. De twee leiders stelden vast dat het zoeken naar een vreedzame oplossing moet worden voortgezet, aldus een woordvoerder van Balkenende.

Eerder voerde Balkenende overleg met de Oekraïense president Koetsjma en de Poolse president Kwasniewski, die momenteel voor de tweede keer in Oekraïne bemiddelt. Namens de EU proberen buitenlandcoördinator Solana en gezant Biegman het overleg tussen de partijen weer op gang te brengen.

Kort voor de nieuwe onderhandelingen probeerden zowel machthebbers als oppositie zich de best mogelijke uitgangspositie te verschaffen. Premier Janoekovitsj eiste plotseling dat de tweede ronde van de presidentsverkiezingen ongeldig werd verklaard.

Janoekovitsj hanteerde het wapen van de oppositie, die eveneens over fraude had geklaagd. Volgens de pro–Russische politicus ging er vooral in het westen van het land, waar vooral Joesjtsjenko–aanhangers wonen, veel fout. Pro–westerse politici hadden juist over misstanden in het oostelijke, etnisch–Russische gedeelte geklaagd.

De oppositie boekte een symbolisch succes in het parlement, doordat een nipte meerderheid in geheime stemming de regering van premier Janoekovitsj naar huis stuurde. Oppositieleidster Timosjenko sprak van een grote overwinning. De oppositie ziet de verdringing van Janoekovitsj als de sleutel tot een einde aan de politieke crisis.

Na een mislukte poging dinsdag haalde een motie alsnog genoeg stemmen om de pro–Russische regering aan de kant te schuiven. Een zogenoemde regering van nationaal vertrouwen of volksregering moet het huidige kabinet gaan vervangen.

Tijdens het debat dat aan de stemming voorafging, liepen de emoties hoog op. De parlementariërs werden nog eens extra onder druk gezet door tienduizenden aanhangers van Joesjtsjenko, die voor het parlement voor afzetting van de regering betoogden.

President Koetsjma kan het besluit van het parlement teniet doen. Als hij over de motie een veto uitspreekt, is er in het parlement vervolgens een tweederde meerderheid (of 301 stemmen) nodig om de regering alsnog naar huis te sturen.

De weggestemde Janoekovitsj liet weten dat hij zich niet bij het besluit neerlegt. Hij sprak van een illegale stap.