Begin en einde van de sabbat zijn verbonden aan het ondergaan van de zon. Deze week begon sabbat vrijdag in Jeruzalem om 15.55 uur en eindigt zaterdag om 17.14 uur. Ruim een uur voor het begin van de rustdag stopt het openbaar vervoer en een uur na die tijd komt het weer op gang. Er is dus 27 uur geen openbaar vervoer.

Er zijn ook uitzonderingen. In de Arabische wijken van de stad gaat het openbaar vervoer gewoon door. Palestijnen in de noordelijke wijken van Jeruzalem zouden graag zien dat de tram ook op sabbat rijdt, opdat zij daarmee Arabisch Oost-Jeruzalem kunnen bereiken. Voorlopig is er geen kans dat hun wens in vervulling gaat.

In andere Arabische plaatsen is openbaar vervoer eveneens toegestaan. Verder staat het ministerie van Transport uitzonderingen toe in steden als Haifa en Eilat. Ook mogen er soms taxibussen tussen Joodse steden rijden.

Maar in de meeste Joodse steden zijn burgers dus van openbaar vervoer verstoken. En wie toch weg wil? In de wijken die niet afgesloten zijn, kunnen Jeruzalemmers de eigen auto nemen. Het gebrek aan bewegingsvrijheid op de heilige dag is een belangrijk motief een auto aan te schaffen.

Ook kan iemand met app of telefoon een taxi bestellen of op straat aan de kant van de weg gaan staan en met de arm zwaaien als er een taxi aan komt stuiven. De chauffeur hanteert op sabbat een extra hoog tarief.

Het gebrek aan de mogelijkheid om op vrijdagavond en zaterdag familieleden of vrienden te ontmoeten, is een bron van ergernis voor velen, zeker in steden als Tel Aviv en omgeving. Velen daar kunnen zich geen auto veroorloven, want ze geven hun geld al uit aan de astronomisch hoge huren en peperdure levensmiddelen. Ze leven tenslotte in de duurste stad van de wereld, zoals de Economist Intelligence Unit deze week liet weten.

De minister van Transport en Verkeersveiligheid, Merav Michaeli van de Arbeiderspartij, hoopt hervormingen door te voeren. Het is wel een kwestie van op eieren lopen, want voor drastische veranderingen bestaat geen steun in de coalitie.

Ze wil openbare en particuliere ondernemingen toestaan passagiers te vervoeren als deze met een app hebben betaald. De chauffeurs hoeven zich dan niet bezig te houden met geldzaken. Ze hoopt dat premier Naftali Bennett en zijn Yaminapartij met deze regeling akkoord zullen gaan.

Zal Israël zich een beetje kunnen ontworstelen aan de stevige greep die de ultrareligieuze partijen op het openbare leven hebben? De toekomst zal het leren.