Uitvaartondernemers drukker dan ooit door vele overlijdens
Door het hoge sterftecijfer is het bij uitvaartverzorgers in het hele land de laatste weken drukker dan normaal. Sommigen doen voor koelruimte een beroep op collega’s – of weigeren noodgedwongen een aanvraag.
In de 36 jaar dat begrafenisondernemer Gert de Groot uit Barneveld in het vak zit, heeft hij nog niet eerder zo’n hectische tijd meegemaakt. „We hebben tot nu toe 25 procent meer uitvaarten dan in een normaal jaar.” Tijdens vorige coronagolven is het niet eerder zo druk geweest, geeft de Barneveldse begrafenisondernemer aan.
Ook bij collega’s elders in het land neemt de drukte toe, blijkt uit een belronde van het Reformatorisch Dagblad. De hectiek lijkt voornamelijk te worden veroorzaakt door de coronapiek, al zien de uitvaartondernemers dat ook de gewone griep zijn tol eist. „Het overschot nu is voor de helft aan corona toe te schrijven en voor de andere helft aan het jaargetijde”, zegt Mariëlle van der Heyden van Smeets Uitvaartverzorging uit Valkenburg. „Er zijn ook jonge mensen die overlijden, en niet alleen aan corona.” Volgens Martin van der Spek van Van der Spek Uitvaart, werkzaam in de regio Rotterdam, is er in deze maanden altijd wel meer drukte, en neemt corona nu de plek van de seizoensgriep in.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek meldde vrijdag dat in november ongeveer 3500 Nederlanders méér zijn overleden dan normaalgesproken. De oversterfte was het hoogst in de provincie Limburg (53 procent meer), waar de afgelopen weken veel coronabesmettingen waren en de ziekenhuizen overvol liggen.
Koelcontainers
Ondertussen duiken diverse –soms verontrustende– berichten over de uitvaartzorg op in de media. Uit een bericht op nu.nl dinsdag blijkt dat uitvaartonderneming DELA koelcontainers heeft geplaatst bij diverse uitvaartcentra. Dat deed het bedrijf vanwege het grote aantal coronagerelateerde sterfgevallen. DELA plaatste deze containers ook tijdens eerder coronagolven al bij hun uitvaartcentra.
Geen van de bevraagde uitvaartondernemers maakt zelf gebruik van dergelijke containers. Wel geven allen aan dat ze door de drukte soms tegen de grenzen van hun koelcapaciteit aan lopen. Bij Bruijns uitvaartverzorging uit Oosterhout zijn de aanvragen sinds begin november sterk toegenomen, ziet manager en uitvaartverzorger Maarten van Bavel. Dankzij voldoende koelcapaciteit in hun eigen uitvaartcentrum heeft de onderneming geen koelcontainers nodig. Ook bij Van der Spek Uitvaart zijn koelcontainers nooit een optie. De eigenaar heeft er een –naar eigen zeggen– ongezouten mening over. „Ik vind het te ver gaan. Je kunt ook collega’s in de regio bellen als je eigen koelcapaciteit niet voldoende is.”
Collega-uitvaartondernemer Smeets uit Limburg heeft zich inderdaad tot anderen moeten wenden voor extra koelruimte. De eigen mortuaria hebben niet voldoende capaciteit, geeft Van der Heyden aan. „Het is ontzettend druk. We draaien meer dan het dubbele aantal uitvaarten als in een normale maand.” Smeets heeft nu extra koelruimte gekregen bij een bedrijf dat voor hen de overleden mensen ophaalt en verzorgt.
Ook bij Mark Terlage Uitvaartzorg uit Veenendaal is het een stuk drukker dan normaal. „Het rouwcentrum in Veenendaal heeft een grote koeling, maar die is soms echt vol. Het komt voor dat er net iemand weggehaald is en wij alweer met de volgende komen. Ik heb nog niet meegemaakt dat er geen plek meer was.”
Zonsondergang
Door de drukte lukt het niet altijd om een uitvaart binnen de wettelijke termijn van zes werkdagen plaats te doen vinden. Bij Bruijns uitvaartverzorging moet soms uitstel aangevraagd worden, omdat het niet lukt iemand op tijd te begraven of te cremeren. „Soms duurt het acht tot tien werkdagen”, geeft Van Bavel aan. Vooral met de begraafplaatsen is het lastig plannen, ziet Terlage. „Vorige week dinsdag overleed een mevrouw, maar we konden pas gisteren (woensdag 1 december, MR) terecht voor de begrafenis. Dat heeft ruim een week geduurd.”
Begraafplaatsen moeten voor zonsondergang dicht, en dat zorgt ervoor dat er maar een beperkt deel van de dag ruimte is voor begrafenissen. Volgens Van der Spek is het daarom zaak uitvaarten vroeger in de ochtend te laten plaatsvinden. „Vanaf 9 uur bijvoorbeeld. Dat gebeurt ook al.” Begraafplaatsen zouden er volgens hem bovendien verstandig aan doen om het condoleren na afloop op een andere locatie te houden. Zo kan er sneller een volgende groep terecht.
In Limburg zijn juist de crematoria erg vol, geeft Van der Heyden aan. „Vanochtend (donderdag 2 december, MR) belde ik, en de eerstvolgende mogelijkheid daar is volgende week zaterdag. Dan loopt het al spaak. Wij hebben geluk met een eigen afscheidsaula, maar ook daar moeten mensen soms wat van hun wensen opgeven. Zo kunnen er minder belangstellenden zijn, vanwege de anderhalve meter.”
Infusen
Er staken ook geruchten de kop op dat uitvaartverzorgers soms zelf de medische apparatuur nog moeten verwijderen wanneer ze een overledene uit het ziekenhuis ophalen. Het zorgpersoneel zou een patiënt achterlaten met de infusen en slangen nog in het lichaam. Geen van de ondernemers heeft dit de afgelopen weken meegemaakt, al kan Van der Spek zich voorstellen dat het door de drukte voorkomt. „Maar dan zal het altijd gepaard gaan met goede communicatie. Even een telefoontje vanuit de zorg: Sorry, wij moeten ook door.” Terlage heeft iets dergelijks wel meegemaakt bij mensen die hij uit het verzorgingshuis ophaalt. „Dan moeten we bijvoorbeeld een katheter of een infuus nog uit het lichaam verwijderen. Maar dat is niet specifiek voor deze tijd.”
Ondanks dat het drukker is, willen de ondernemers niet beknibbelen op de uitvaartdiensten. Mensen moeten afscheid kunnen nemen op de manier die zij willen, zeggen alle vijf. Lastig is wel dat onduidelijk is wanneer de drukte ophoudt. „Maar dat is de uitvaartbranche”, zegt Van Bavel uit Noord-Brabant. „We hebben altijd lange werkweken.” Terlage weigert noodgedwongen soms een aanvraag; bij Smeets in Limburg zetten ze flexkrachten in om de drukte het hoofd te bieden. „We moeten onszelf ondersteunen. Verstand op nul en blijven rennen.”
