„De moord op Van Gogh is erger dan mij verjagen uit de Europese Commissie.” Rocco Buttiglione, de voormalige kandidaat voor de post van eurocommissaris, zegt het met een lachje, maar de ernst is duidelijk. „Iedereen heeft recht op respect. Het recht op meningsuiting is heel belangrijk. Natuurlijk overdreef Van Gogh sterk, maar volgens mij deed hij dat omdat vele anderen zwegen over een evidente waarheid. Het is toch erg dat iemand daarvoor met zijn leven moet betalen.”

Buttiglione ziet in de zaak-Van Gogh enige overeenkomst met zichzelf, omdat ook hij in botsing kwam met anderen wegens zijn mening. Buttiglione had tegen de ’sollicitatiecommissie’ die hem aan de tand voelde gezegd dat homoseksualiteit een zonde is. Die opmerking moest de 56-jarige Italiaan betalen met een aftocht uit Brussel. Franco Frattini wordt nu de Italiaanse vertegenwoordiger in de Europese Commissie. Buttiglione blijft in de Italiaanse regering de minister van Europese Zaken.

Een maand na dato zit Buttiglione ontspannen aan zijn bureau op zijn ministerie in hartje Rome, op een steenworp afstand van Piazza Navona. Hij lacht voor zijn doen veelvuldig. Zegt dat het hem spijt dat hij geen Nederlands spreekt. „Lezen lukt me nog wel, maar als jullie praten, dan kan ik niet meer dan drie of vier woorden onderscheiden.”

Behalve ontspannen is Buttiglione ook verbitterd. „De commissie heeft het recht op gewetensovertuiging met geweld aangetast. Zij zeiden in feite dat een christen die zich hecht aan de catechismus van zijn kerk geen eurocommissaris mag worden. Dit is een gevaarlijke ontwikkeling.

Kijk, ik wilde niet over homoseksualiteit praten, daar kwamen de leden van de commissie mee aan. Iemand vertelde me achteraf dat ik gepronkt hebt met mijn geloof, maar dat is niet waar. Er werd mij een persoonlijke mening gevraagd over homoseksualiteit en ik begon in het Engels met: „I might think”, „ik denk er mogelijk zus en zo over.”

Ik weet wel dat men in de politiek niet over zonde spreekt. Daar gaat het over het niet-discrimineren. Ik ben helemaal voor de non-discriminatie, omdat alle mensen zondaars zijn en omdat er ergere zonden zijn dan homoseksualiteit. Er is in de politiek echter weinig bewustzijn voor dit soort zaken; ik breng er graag een beetje bewustzijn in. Ik zou weer zo handelen.”

Voor de Italiaanse minister is het helder welke krachten er in oktober in het Europese parlement voor hebben gezorgd dat hij werd vernederd en Italië hem opofferde voor Frattini. „Er waren drie lobby’s aan de gang. Een anti-Italiaanse lobby, een antichristelijke lobby en de lobby van de homobeweging. En reken maar dat die lobby’s bestaan. Kijk maar in de fractie van de liberale en de socialistische partijen. Alle drie de lobby’s waren tegen mij.

Ik denk trouwens dat de pro-homolobby niet in het voordeel werkt van homoseksuelen. Het idee dat je discriminatie kunt verbieden, is fout. Dat kun je niet opleggen. Hoe dan ook denk ik dat door wat met mij is gebeurd het Europese parlement beseft dat het overhaast te werk is gegaan. Daarom is Frattini mogelijk wat zachter behandeld.”

Na zijn mislukte Europese avontuur bleef Buttiglione de publieke opinie bezig houden. Twee weken geleden kondigde hij aan een Europese christelijke beweging te beginnen. Maar dat blijkt toch iets genuanceerder te liggen. „Ik wil geen katholieke beweging beginnen, maar hulp bieden aan christenen zodat ze in alle vrijheid van hun overtuiging blijk kunnen geven. Het is niets anders dan vrijheidsverdediging. Het gaat er niet als eerste om of iemand christelijk is of niet, maar of er vrijheid is of niet.

Europa is aan het veranderen van een liberale samenleving die verschillende moraliteiten kent naar een continent waar een soort moraal wordt opgelegd. We moeten terug naar Immanuel Kant, of zo u wilt naar Thomas van Aquino. We kunnen veel leren van zijn redekritiek.”

De vrijheid wil Buttiglione ook niet opgeven voor immigranten met een ander waardepatroon. „Wie als immigrant van buiten Europa in ons continent komt wonen moet de regels die er heersen niet alleen respecteren, maar zich er ook aan houden. Zo iemand moet beseffen dat dit een christelijk gebied is. Ik zeg niet dat moslims zich moeten bekeren, maar wel dat ze onze waarden moeten erkennen.

Maar dat geldt ook voor mij als katholiek in protestants gebied. Ik houd van hun waarden, ook al zijn die niet allemaal de mijne. Dat is ook voor de islam belangrijk. De islam is banger voor een Europa zonder waarden dan voor een christelijk Europa, omdat moslims in zo’n wereld snel hun geloofsbasis kunnen verliezen.

Alle culturen moeten worden gerespecteerd, maar er bestaat ook een natuurlijk recht, zoals mensenrechten. Moord wegens godslastering, zoals in de zaak van Van Gogh, is daarom heel ernstig.”