Commissie: zelfmoord undercover na gebrek professionaliteit politie
De zelfmoord van een undercoveragent staat in rechtstreeks verband met zijn werk. Die „harde maar onvermijdelijke conclusie” trekt de commissie-Brouwer op basis van onderzoek dat zij verrichtte naar de veelbesproken zaak. De professionaliteit van het team Werken Onder Dekmantel (WOD) van de Landelijke Eenheid van de politie laat volgens de commissie ernstig te wensen over.
De commissie, geleid door de Friese burgemeester en voormalig officier van justitie Oebele Brouwer, bracht de bevindingen woensdag naar buiten. „Deze politieman deed belangrijk en gevaarlijk werk voor ons als samenleving”, zegt Brouwer. „Het is verschrikkelijk om te zien dat het zo tragisch afloopt.”
De betrokken undercoveragent werkte vanaf begin 2020 tot zijn dood in april onder zware en riskante omstandigheden tijdens een operatie in Zevenbergschen Hoek in Noord-Brabant, gericht op een veronderstelde drugscrimineel. Het Openbaar Ministerie verdenkt deze Joop M. van grootschalige cocaïnehandel en witwassen. De undercover moest zich voordoen als zijn joviale buurman en een band opbouwen met M. en zijn partner. Hij kwam na verloop van tijd klem te zitten en bezweek tenslotte onder de druk. Met signalen dat het niet goed met hem ging, werd te weinig gedaan. Brouwer: „We zien dat de infiltrant zich beter voordeed dan hij zich waarschijnlijk voelde. En we hebben ook gezien dat hij soms bewust zaken verhulde. Toch waren er voldoende signalen die opgepakt hadden kunnen en moeten worden.”
Volgens de commissie-Brouwer moet de zorg voor het geestelijk welzijn van politie-infiltranten voorop staan. Het is gevaarlijk werk en vraagt veel van betrokken politiemensen. Mentale stabiliteit is cruciaal voor een infiltrant, aldus de commissie.
Een in 2007 ingezette professionalisering van het team WOD heeft niet tot verbetering geleid. De successen die het team boekt zijn afhankelijk van de persoonlijke kwaliteiten van de individuele medewerkers en komen niet voort uit de professionaliteit van de organisatie, concludeert de commissie.
Diverse onderzoeken hebben de afgelopen jaren problemen blootgelegd bij de Landelijke Eenheid. In juni maakte het hoofd van de eenheid, Jannine van den Berg, haar vertrek bekend. Zij stapt aan het eind van het jaar op. In oktober kondigde Marjolein Smit, hoofd van de Dienst Specialistische Operaties (DSO) van de politie, haar vertrek aan. Aanhoudende problemen en onrust binnen de dienst waren hiervoor de aanleiding.
