Dat blijkt uit het maandag gepubliceerde rapport ”Op elkaar aangewezen” van hoogleraar M. Bovens van de School voor Bestuurs- en Organisatiewetenschap van de Universiteit Utrecht. Volgens het rapport voelen ambtenaren zich niet altijd gedekt door hun bestuurder. Het is hun ervaring dat bestuurders als het erop aankomt, hun topambtenaren wel eens laten vallen.

Bovens deed van oktober 2003 tot en met maart 2004 onderzoek naar de verhouding tussen het Amsterdamse college van burgemeester en wethouders en zijn ambtenaren. Het onderzoek werd verricht in opdracht van de gemeente Amsterdam na enkele affaires waarbij topambtenaren waren betrokken.

Een aantal ambtenaren geeft aan de gemeente Amsterdam „onveilig” te vinden: de organisatie is niet transparant, bestuurders lijken besluiten te nemen op basis van persoonlijke voorkeuren en er wordt bestuurd op basis van macht.

„Bestuurders maken gebruik van hun bevoegdheden om beslissingen te nemen in plaats van zich te bedienen van valide argumenten”, aldus het rapport. „Dit leidt tot een parafencultuur en de vorming van schaduwdossiers.” Ook geven ambtenaren aan dat verschillende bestuurders hen tegen elkaar uitspelen of voor moeilijke afwegingen plaatsen.

Volgens de onderzoekers zal de spanning tussen het politiek bestuur en de ambtenarij groter worden „door de druk van de media en de beweeglijkheid van de kiezers.” De topambtenaar bevindt zich continu in een spanningsveld tussen „de politieke en bestuurlijke rationaliteit van de wethouder en de eigen ambtelijke, professionele rationaliteit.”

De onderzoekers raden aan de samenwerkingsrelatie tussen wethouders en topambtenaren bespreekbaar te maken en meer aandacht te besteden aan de bestuurlijke en ambtelijke professionaliteit. Ook moet de gemeente rollen en verantwoordelijkheden van bestuurders en topambtenaren duidelijk en transparant maken, stellen de onderzoekers.

De gemeente neemt de aanbevelingen over.