Dat er in het begin van de pandemie meer saamhorigheid dan nu was, vindt koning Willem-Alexander verklaarbaar, zegt hij tijdens een ontmoeting met de Nederlandse pers in de koninklijke residentie in Trondheim. Toen het onbekende virus oprukte, was er angst en onzekerheid. Nu veel meer gelatenheid.

Op de maatregelen die deze vrijdag te verwachten zijn, wilde de koning donderdagmiddag niet vooruitlopen. Hij zegt zich wel zorgen te maken over het uitvergroten van meningsverschillen. En over de belasting van de zorgmedewerkers: „Ze leveren fantastisch werk. Niet alleen in de zorg voor Covidpatiënten, de reguliere zorg moet ook doorgaan.”

Wederzijds begrip is enorm belangrijk, zegt koningin Máxima. Ze beschrijft het gevoel in de samenleving: ontzettend „balen” dat het aantal besmettingen weer zo toeneemt, en dat terwijl de winter nog moet beginnen. Het onderstreept volgens het koningspaar de noodzaak van een gezamenlijke krachtsinspanning om de verspreiding van het virus in te dammen.

Duurzaam

Gezamenlijk inspannen, het was het thema tijdens het staatsbezoek aan Oslo en Trondheim. In die laatste stad ging het donderdag vooral over inspanningen die nodig zijn voor duurzaamheid: in de energiesector, in de oceaanwetenschap. Daarvoor werden verschillende overeenkomsten ondertekend.

Kinderen van een internationale school staan al vroeg met vlaggetjes en bloemen klaar om het Nederlandse koningspaar en de Noorse kroonprins Haakon en kroonprinses Mette-Marit te ontvangen. Haakon is er voor het eerst bij; in Oslo moest hij het vanwege verkoudheid laten afweten. Nu opent hij een bijeenkomst in het Powerhouse, een ”energiepositief” gebouw: met zonnepanelen wekt het veel meer energie op dan het gebruikt.

De prins spreekt over de duurzaamheid van oceanen: de vervuiling moet worden tegengegaan, de mogelijkheden van zeewierkweek voor menselijk voedsel en van het opwekken van energie moeten beter worden benut.

Studenten lichten toe hoe ze daarmee bezig zijn aan boord van onderzoeksschip Gunnerus. In de stromende regen kijken de vorstelijke gasten naar de robotvaartuigen die door de haven varen.

Energie

In de 17e-eeuwse residentie –het grootste houten paleis van Scandinavië– bieden Haakon en Mette-Marit hun gasten een lunch aan. De sfeer in Trondheim is ontspannen. Terwijl in Oslo de bagage van de pers minstens vijf keer per dag door dezelfde politiehond enthousiast besnuffeld werd, hebben de media in Trondheim overal vrij toegang. Ze gaan met het koningspaar en prins Haakon ook het universiteitslaboratorium door, waar studenten uitleg geven over hun onderzoek naar duurzame energie. Gas kun je zodanig afkoelen dat het vloeibaar wordt, waardoor het minder ruimte in beslag neemt, legt een van de studenten uit. Ideale besparing voor lange afstanden.

In een afgesloten ruimte moeten veiligheidsbrillen op. Het koningspaar heeft er niet alleen belangstelling voor het onderzoek, ook voor de onderzoeker: waar hij vandaan komt – Oostenrijk. En wat hem in Trondheim bracht – „De liefde.” Gelach. „En de mogelijkheden om onderzoek te doen.” Dat ook dus.

Nieuws in beeld

Koning Willem-Alexander en koningin Maxima samen met de Noorse kroonprins Haakon op de Norwegian University of Science and Technology. beeld ANP, Remko de Waal

Koning Willem-Alexander en koningin Maxima samen met de Noorse kroonprins Haakon op de Norwegian University of Science and Technology. beeld ANP, Remko de Waal

Koning Willem-Alexander en koningin Maxima samen met de Noorse kroonprins Haakon op de Norwegian University of Science and Technology. beeld ANP, Remko de Waal

Koning Willem-Alexander en koningin Maxima bekijken samen met de Noorse kroonprins Haakon en kroonprinses Mette-Marit de kathedraal Nidarosdomen als laatste onderdeel van het driedaags staatsbezoek aan Noorwegen. beeld ANP, Remko de Waal

Koning Willem-Alexander en koningin Maxima bekijken samen met de Noorse kroonprins Haakon en kroonprinses Mette-Marit de kathedraal Nidarosdomen als laatste onderdeel van het driedaags staatsbezoek aan Noorwegen. beeld ANP, Remko de Waal

Koning Willem-Alexander en koningin Maxima bekijken samen met de Noorse kroonprins Haakon en kroonprinses Mette-Marit de kathedraal Nidarosdomen als laatste onderdeel van het driedaags staatsbezoek aan Noorwegen. beeld ANP, Remko de Waal

Koning Willem-Alexander zwaait vanuit de auto bij aankomst bij Stiftsgarden, de koninklijke residentie in Trondheim. beeld ANP, Remko de Waal

Kroonprins Haakon, kroonprinses Mette-Marit, koning Willem-Alexander en koningin Maxima poseren voor een foto in de haven van Trondheim. beeld ANP, Remko de Waal

Koning Willem-Alexander en koningin Maxima in de haven van Trondheim. beeld ANP, Remko de Waal

Sami-muziek

In de universiteit weergalmt het trappenhuis als het studentenkoor de vorstelijke gasten verwelkomt.

Door de regen gaat het naar de Nidarosdromen, de 11e-eeuwse kathedraal waar van oudsher de Noorse koningen worden gekroond. Gastheer is de lutherse bisschop dr. O. Fykse Tveit.

In het oudste deel van de kerk is er een concert van de Sami, de inheemse bevolking van Lapland die pas vrij recent erkenning vindt, nadat de regering lange tijd streefde naar assimilatie. Nu klinken liederen in de drie talen van de Sami. Bastonen daveren langs de gewelven.

Amalia en Alexia

Tijdens het persgesprek aan het slot van het staatsbezoek gaat het over de afsluiting van het Kroondomein. De koning beklemtoont dat de natuur voorrang krijgt en dat dus rust nodig is: „Mensen zijn welkom, maar het wordt geen recreatiepark.” Over wijziging van de situatie laat hij niets los.

Dat doet hij ook niet over het boek dat volgende week over kroonprinses Amalia verschijnt. Haar ouders hebben het al wel gelezen.

Amalia is tijdens haar tussenjaar bezig met stages, met hobby’s en met het ontdekken van zichzelf, zeggen haar ouders. De prinses ziet nu al op tegen de toespraak die ze moet houden als ze in december, daags na haar achttiende verjaardag, lid van de Raad van State wordt. Volgende week verschijnt een boek over haar. Amalia’s ouders hebben het gelezen, maar laten over de inhoud niets los.

Vanwege de coronaregels mag het paar niet bij dochter Alexia op bezoek op Atlantic College in Wales. Een ontmoeting komt er binnenkort wel, als de koning en de koningin er „in de buurt” zijn.

Griekenland

Begin december staat een staatsbezoek in Griekenland gepland, al vormt de coronasituatie nog een onzekere factor. Goed om ook daar de banden aan te halen, nadat de verhoudingen tussen Noord- en Zuid-Europa tijdens de economische crisis onder spanning kwamen te staan, zegt de koning. Ook de vluchtelingenstroom krijgt aandacht: „In een Europa zonder grenzen ligt in Griekenland ónze zuidoostgrens.”