„In de eerste lockdown waren mensen voorzichtiger in het overwegen van pleegzorg”, merkt Dianne de Lange, woordvoerster bij Timon. „Gezinnen met kinderen hadden vaak al moeite genoeg om hun draai te vinden in een totaal nieuwe situatie, waarbij ouders opeens thuis werkten en kinderen niet naar school konden. Daarom stelden ze de keus voor pleegzorg in die eerste periode vaak uit”, signaleert De Lange.

Ook moest Timon door de beperkende maatregelen aan het begin van de crisis schakelen in de werving van pleeggezinnen. Eerder organiseerde Timon informatieavonden op locatie, maar dat werk kwam stil te liggen. Ervoor in de plaats kwamen online informatieavonden en webinars, maar dat kostte tijd. „Uiteindelijk bleek deze nieuwe manier van werven een mooie en laagdrempelige manier om in contact te komen met mensen die pleegzorg overwegen”, zegt De Lange.

Overschakelen

Ook Bregtje de Weert, woordvoerster van het Leger des Heils, vertelt dat haar organisatie in het begin van de crisis moest overschakelen op onlinebijeenkomsten en -trainingen.

Waar de inschrijvingen in de eerste helft van 2020 achterbleven, zag Timon in het najaar van dat jaar juist een toeloop in aanmeldingen van potentiële pleegouders. Zo kwamen er uiteindelijk in coronajaar 2020 niet minder, maar veel meer informatieaanvragen binnen bij Timon: 913 in 2020, tegen 535 in 2019. Een deel van de geïnteresseerden meldt zich ook definitief aan. Uiteindelijk accepteerde Timon 118 gezinnen als pleeggezin in 2020, tegen 122 in 2019. In het eerste halfjaar van 2021 zette deze groei door.

De Lange ziet dat het aantal kinderen dat een pleeggezin nodig had ten tijde van de eerste lockdown in begin 2020 niet steeg, maar vanaf najaar 2020 wel omhoogging. Timon vangt vanuit de sector signalen op dat de vraag naar jeugdhulp met het langer duren van de coronamaatregelen groeit. Dit verklaart de organisatie op verschillende manieren.

Kleinbehuisd

De Lange noemt het weer. In het voorjaar van 2020, ten tijde van de ‘intelligente lockdown’, was het vaak prachtig weer, waardoor mensen vaak naar buiten konden. Mede hierdoor bracht de eerste lockdown voor sommige gezinnen mogelijk juist wat meer lucht. Daarentegen werd het in gezinnen die al kwetsbaar waren vanaf het najaar van 2020 moeilijker; de duur van de coronamaatregelen en kleinbehuisd zijn speelde dan een rol.

Sinds het najaar van 2020 ziet Timon vooral een toename in problematiek en aanvragen voor jeugdhulp en daarmee ook pleegzorg in stedelijke gebieden. „Vooral op gezinnen die kleinbehuisd zijn, heeft een lockdown grote impact. Als de situatie al kwetsbaar is –bijvoorbeeld door werkloosheid of armoede– kan het op elkaars lip zitten een laatste trigger zijn tot escalatie en huiselijk geweld”, legt De Lange uit.

Bij het Leger des Heils, dat met pleegzorg vooral actief is in Noordoost-Nederland, is een ander beeld te zien. Daar was in de eerste lockdown een aantal weken een stijging te zien in het aantal aanvragen voor pleegzorg. Die toename zette echter niet door, laat De Weert weten. Er is wel al een aantal jaren een lichte stijging te zien van het aantal geslaagde matches tussen een kind en een pleeggezin, maar dat schrijft De Weert niet toe aan corona. „We denken eerder dat meer mensen voor het Leger des Heils kiezen”, zegt De Weert. Cijfers van Jeugdzorg Nederland laten zien dat het aantal pleegkinderen tussen 2015 en 2020 steeg van ruim 22.500 duizend naar ruim 23.000; een stijging van zo’n 2,5 procent.

Voor gezinnen die al een pleegkind in huis hadden, heeft corona niet voor negatieve effecten op grote schaal gezorgd. De Lange: „We kregen van pleegouders wel te horen dat de maatregelen er soms flink inhakten. Denk aan thuisonderwijs en quarantaine.” Maar scholen droegen vaak hun steentje bij; pleegkinderen mochten bijvoorbeeld toch naar school komen, en zo bleef het ritme behouden.

De Weert merkt nog op dat vooral de weekendpleegzorg –waarbij een kind alleen in het weekend bij een pleeggezin verblijft– door de coronamaatregelen in de eerste lockdown minder werd gebruikt. Ook vond het contact met de biologische familie vaak online plaats. Naarmate de maatregelen langer duurden, is hierin steeds meer gekeken naar wat wel mogelijk is.

Bereidheid

Zowel het Leger des Heils als Timon is dankbaar dat er in de achterban relatief veel bereidheid is om pleegzorg te overwegen, ook in coronatijd. Tegelijkertijd blijft de vraag naar pleegouders groot. Want hoe groter het bestand aan potentiële gezinnen, hoe groter de kans is op een goede match tussen een kind en een gezin, bijvoorbeeld als het gaat om woonplaats en gezinssamenstelling. Beide organisaties benadrukken dan ook dat nieuwe pleegouders altijd welkom zijn.