Partijleider en premier Adrian Nastase slaagde er bovendien volgens exitpolls niet in om al in de eerste ronde zijn rivaal Traian Basescu te verslaan. Over twee weken volgt daarom een beslissende tweede stemronde in de strijd om het presidentschap.

In de peilingen gaven Nastase en Basescu, de burgemeester van Boekarest, weinig op elkaar toe, maar het uiteindelijke verschil is toch vrij groot. Nastase behaalde volgens de prognoses 43,7 procent, tegen 35,2 voor Basescu. In de strijd om het parlement behaalde Nastases PSD rond de 40 procent, tegen 35 procent voor Basescu’s Gerechtigheids- en Waarheidsalliantie. De opkomst lag boven de 50 procent, meldden de autoriteiten. De definitieve verkiezingsuitslag wordt niet voor morgen verwacht.

Nastase zei zijn partij als de winnaar te beschouwen en aan coalitiebesprekingen te beginnen. „We zullen onze beloften waarmaken”, zei hij. Ook Basescu kondigde aan op zoek te gaan naar coalitiepartners. Hij riep de autoriteiten op een onderzoek in te stellen naar mogelijke onregelmatigheden bij de stembusgang.

De volkse Basescu -onervaren in de landelijke politiek- is een gespierde ex-scheepskapitein met een enorm charisma. Hij spreekt luid en heeft een gulle lach, kleedt zich vlot en heeft toegegeven in zijn jaren op de grote vaart, ten tijde van het communisme, bordelen te hebben bezocht. Hij verklaarde zondag in het stemlokaal dat zijn Alliantie Roemenië „uit de handen van de maffia” zal halen en aan het volk zal teruggeven.

Nastase, kandidaat namens de uit de vroegere communistische partij voortgekomen PSD, is het volstrekte tegenbeeld van Basescu. Als belichaming van de oude garde oogt hij kleurloos en afstandelijk. In de verkiezingscampagne probeerde hij zich wat meer als een man van het volk te profileren, met wisselend succes. „Ik stemde vandaag voor een heel simpel idee”, zei hij zondag. „Een Roemenië zonder armoede. De rest zijn details.”

De afgelopen vier jaar, toen Nastases PSD alleen regeerde, is het Roemenië op economisch gebied voor de wind gegaan. Dit jaar groeit de economie met ruim 8 procent. Nastase (54) portretteert zichzelf dan ook als de sterke leider die het land nodig heeft om de toetreding tot de Europese Unie te realiseren. Hij verwijst daarbij graag naar zijn goede contacten met diverse Europese leiders. Toch kan hij er niet omheen dat de EU, de Verenigde Staten en verschillende internationale organisaties ook forse kritiek op Boekarest hebben. De regering is er niet in geslaagd de corruptie een halt toe te roepen, de rechtspraak is nog altijd niet onafhankelijk en van een vrije pers is maar in beperkte mate sprake.

De economische welvaart komt bovendien slechts ten goede aan een kleine bovenlaag van de bevolking, met als gevolg dat de kloof tussen arm en rijk overal zichtbaar is. Vier miljoen Roemenen leven onder het bestaansminimum. De zwarte economie is even groot als de ’witte’. Slechts 4 miljoen mensen (minder dan een op de vijf) hebben legaal werk. Zes miljoen krijgen een staatspensioen.

De ultranationalist Corneliu Vadim Tudor, die vier jaar geleden nog verrassend tot de tweede en beslissende stemronde doordrong, maakte dit jaar geen schijn van kans. Hij behaalde rond de 12 procent van de stemmen, net als zijn extremistische Groot-Roemeniëpartij (PRM). De partij kan nog wel een rol van belang spelen als het op coalitievorming aankomt. De PSD liet voor de verkiezingen weten de PRM niet langer uit te sluiten als partner.

Voor het eerst kozen de 22 miljoen Roemenen een president voor een termijn van vijf jaar. Tot nu toe duurde een ambtstermijn vier jaar. De president heeft grote bevoegdheden. Hij is opperbevelhebber van het leger, heeft invloed op de geheime diensten, wijst de premier aan (Nastases kandidaat is minister van buitenlandse zaken Mircea Geoana; Basescu kiest voor het parlementslid Calin Popescu-Tariceanu) en mag het parlement ontbinden als dat er niet binnen twee maanden in slaagt het eens te worden over een nieuwe regering.