Jonge artsen: meer aandacht nodig voor link gezondheid en klimaat
Jonge artsen en geneeskundestudenten wijzen delegaties op de klimaattop in Glasgow op de link tussen klimaatverandering en onze gezondheid. Daar is volgens hen nog veel te weinig oog voor, terwijl het verband tussen de opwarming van de aarde en gezondheidsschade volgens hen heel direct is. „Klimaatverandering is in deze eeuw de grootste bedreiging voor onze gezondheid”, zegt arts en onderzoeker Iris Blom. Die inschatting komt niet van haar persoonlijk, maar van het gerenommeerde vakblad The Lancet.
Blom is onlangs afgestudeerd als basisarts aan de Universiteit van Amsterdam en gaat in Londen onderzoek doen naar de duurzaamheid van de gezondheidszorg. Op de COP26 vertegenwoordigt ze IFMSA, een wereldwijde koepel van medische studentenorganisaties. „Wereldwijd hebben we 1,3 miljoen leden”, vertelt ze op de top. Steeds meer mensen uit haar beroepsgroep zien in dat klimaatverandering ook een groot gezondheidsprobleem is, zegt de Nederlandse.
Door de opwarming van de aarde worden mensen steeds vaker blootgesteld aan extreem weer. Hitte, droogte en overstromingen leveren zowel directe als indirecte gezondheidsrisico’s op. „Er ontstaat meer conflict, waardoor mensen op de vlucht slaan. Ook dat is slecht voor je gezondheid.”
In Nederland is hitte volgens Blom het meest relevant. „Volgens het CBS zijn door de hittegolf van vorig jaar 650 extra doden gevallen.” Daar houdt het niet op. Naarmate het klimaat opwarmt, stijgt het risico op hart- en vaatziekten. Ook neemt de kans toe dat infectieziekten als malaria en dengue Nederland bereiken, stelt Blom. „Dengue zien we al in Spanje. In Nederland zijn gevallen geconstateerd van het westnijlvirus. We zullen ziekten gaan zien die we nooit eerder zagen in Nederland.”
Wrang genoeg draagt de gezondheidssector zelf fors bij aan de opwarming. „Wereldwijd veroorzaken gezondheidssystemen 4,4 procent van de CO2-uitstoot. In Nederland zelfs 7 procent.” Dat zijn hogere percentages dan de uitstoot van het vliegverkeer. „Een slechte zaak”, vindt de arts/ onderzoeker. „Wij moeten juist bijdragen aan de gezondheid van mensen.”
Op de top proberen Blom en haar team hun boodschap onder meer over te brengen op de officiële delegaties. Het valt haar op dat juist landen waar de inkomens lager liggen meer oog hebben voor het onderwerp. De EU en Nederland doen nog veel te weinig, vindt ze. „Wij zijn hier om ervoor te zorgen dat gezondheid centraal komt te staan in het klimaatdebat.”
Het vergroenen van de zorg kan volgens Blom op diverse manieren. Zo kunnen gebouwen worden verduurzaamd. „Maar je moet eigenlijk bij de vraag beginnen: hebben we al die gebouwen echt nodig?” Tijdens de coronapandemie bleek dat veel zorg, zoals controlegesprekken, ook online kan worden verleend. In digitale technologie zitten veel oplossingen, denkt Blom. Ook benadrukt ze hoe belangrijk preventie is.
„Veel mensen weten wat klimaatverandering is, maar begrijpen het niet echt”, verzucht Blom. „Maar iedereen begrijpt wat slechte gezondheid betekent. Als we die link duidelijk kunnen maken, zou dat heel mooi zijn.”