We weten ondertussen dat vertrouwen zijn oorsprong vindt in de vroege ontwikkeling van kind tot volwassene. Volgens de Amerikaanse psychoanalyticus Erik Erikson zijn de eerste achttien maanden van ons leven cruciaal voor de vraag of het kind andere mensen en zichzelf als betrouwbaar leert beschouwen of dat het een fundamenteel wantrouwen tegen zijn of haar omgeving ontwikkelt. Vertrouwen als de ouder adequaat reageert op de behoeften van het kind; wantrouwen als er sprake is van verwaarlozing en gebrek aan geborgenheid. In ons verdere leven zullen er uiteraard scheuren en barsten in een vertrouwende levenshouding ontstaan, stoten we onze neus in vriendschappen of andere relaties. Kortom, sluipt het wantrouwen binnen. Het is echter van groot belang of we vooral vertrouwend in de wereld staan of wantrouwend.

Als ik de krant lees en het nieuws volg, krijg ik de indruk dat nogal wat mensen leven vanuit het laatste. De voorbeelden liggen voor het oprapen. Het meest voor de hand liggende is de commotie rond de vaccinatiestrategie van de overheid. Wie zit erachter? Kunnen we de wetenschappers wel vertrouwen of gaat achter de wetenschap ook nog eens een samenzwering schuil? Denk aan de ”Great Reset”, het voorstel van het World Economic Forum (WEF) –begreep ik na enig gegoogle– om na de coronapandemie de wereldeconomie duurzaam opnieuw op te bouwen. Dat vind ik als eenvoudige ziel geen verkeerd idee. ”Crisis is kans” is een bekend adagium in de psychiatrie. Stemmen beweren echter dat de financiële elite en wereldleiders opzettelijk een pandemie hebben gecreëerd, om de Great Reset versneld uit te kunnen voeren door idealistische globalisten en vervolgens een Nieuwe Wereldorde te starten. Naar verluidt zouden de visioenen van Johannes op Patmos hier ook op duiden.

Eenvoudig vertrouwen dat het gros van de wetenschappers betrouwbare mensen zijn, dat het RIVM betrouwbare informatie verschaft, dat het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen een integer orgaan is, is niet (meer) vanzelfsprekend. Ongetwijfeld zijn hier meerdere factoren debet aan, zoals de gigantische hoeveelheid desinformatie in de media of het menselijk onvermogen om allerlei informatie op haar merites te beoordelen. Toch vraag ik mij af of onze levenshouding hierin niet doorslaggevend is: een houding van vertrouwen of van wantrouwen.

Ik wil namelijk wel stellen dat een christelijk leven een houding van vertrouwen veronderstelt. Jezus zegt dat de discipelen én schrander én argeloos moeten zijn (Mattheüs 10:16). De schranderheid is nodig om niet in de strikken van de vijand verward te raken. Maar het verstand moet niet sluw of kwaaddenkend zijn. Daarom dient er ook sprake te zijn van argeloosheid en oprechtheid.

Argeloosheid vind ik een prachtig woord en het komt dicht bij vertrouwen. Als ik de waarde van een argeloos en vertrouwend leven benadruk, zeg ik er direct bij dat een dergelijk leven niet onaangevochten is. Ik denk hier aan wie ten gevolge van verwaarlozing of misbruik of wat voor verstoringen ook in het vroege leven geen basisvertrouwen heeft ontwikkeld of bij wie het aanvankelijke vertrouwen ernstig geschaad is.

Argeloos vertrouwend leven is ook niet leven in een paradijselijke bubbel, je ogen sluitend voor de werkelijkheid om je heen. Integendeel, werkelijk christelijk leven in argeloosheid en vertrouwen vindt zijn oorsprong in diepe afhankelijkheid en maximale verantwoordelijkheid. Het is juist deze diepe afhankelijkheid van het genadige ingrijpen van onze God in Christus die ons vrijzet en bekrachtigt tot een verantwoordelijk leven. In vertrouwen en argeloosheid. Dus voor mij géén complotten, hoe Bijbels men dit ook poogt te motiveren. Voor mij wél een vaccin, omdat dit deel uitmaakt van mijn maximale verantwoordelijkheid, in –jazeker! – vertrouwen en argeloosheid.

Laten wereldleiders maar gerust resetten. De Kerk van Christus heeft het veel te druk met dat wat nú te doen is: het gastvrij onthalen van vreemdelingen en het zorgen voor en omzien naar elkaar. In het eenvoudig werken voor ons dagelijks brood. In vertrouwen, met schranderheid en argeloosheid.

De auteur is psychiater.