Op basisscholen zijn de achterstanden kleiner. De gemiddelde achterstand voor rekenen ligt op tien weken en voor begrijpend lezen is dit ongeveer zeven weken. De leerlingen die in groep 7 zaten toen de coronacrisis begon, hebben de meeste vertraging opgelopen. Ook zijn de achterstanden gemiddeld twee keer groter bij kinderen met laagopgeleide ouders. De vertragingen zijn ook groter bij leerlingen met een migratieachtergrond of uit een eenoudergezin.

Schoolleiders in het basis- en voortgezet onderwijs maken zich ook grote zorgen over het welbevinden van hun leerlingen. Zij zijn vooral bezorgd om de motivatie, de werkhouding en de aandacht voor planning van leerlingen.

Opmerkelijk genoeg is de Engelse woordenschat van leerlingen wel toegenomen. Mogelijk komt dat omdat zij tijdens corona meer Engelstalige series hebben gekeken. De Engelse leesvaardigheid blijft wel op een vergelijkbaar niveau als voor corona.

Het ministerie van Onderwijs onderzocht in hoeverre de leerachterstanden tot dusver zijn weggewerkt met behulp van het Nationaal Programma Onderwijs (NPO). Voor dat programma is in het basis- en voortgezet onderwijs bijna 6 miljard euro uitgetrokken voor de komende twee jaar. Scholen besteden dat geld onder meer aan les in kleine groepjes, extra personeel, of maatregelen voor het welzijn van de leerling. Volgens Slob is het nog te vroeg voor uitspraken over de effectiviteit hiervan.

Het onderwijsveld heeft kritiek op de looptijd van het NPO. Scholen vinden twee jaar te kort om het beschikbare geld goed te besteden. De minister zegt dat het niet de bedoeling is dat het geld langer beschikbaar is dan deze periode, omdat de leerlingen met achterstanden er nu behoefte aan hebben. Volgend jaar besluit het kabinet of het NPO mogelijk met één of twee schooljaren wordt verlengd.

In deze tussenrapportage is bovendien nog geen volledig overzicht van hoe scholen het geld precies uitgeven. Partijen maken zich zorgen dat vooral commerciële bijlesbureaus of detacheerders aanspraak willen maken op het geld. Slob zegt dat scholen achteraf in hun jaarverslag moeten verantwoorden hoe ze het geld hebben besteed.

Door corona moesten basisscholen in totaal dertien weken helemaal dicht en vier weken deels. Middelbare scholen bleven nog langer dicht. Die waren negentien weken volledig gesloten en gaven negentien weken deels online onderwijs.