De meest recente cijfers van het Palestijnse Centrum voor Beleid en Onderzoek (PCPSR) in Ramallah tonen aan dat het vertrouwen in de regering van president Abbas nagenoeg weg is. Nog maar 22 procent wil dat hij blijft zitten, wat de rest betreft treedt hij af.

Het bureau PCPSR voert in samenwerking met de Duitse Konrad Adenauer Stiftung driemaandelijks onderzoek uit naar het politieke welbevinden van de Palestijnse bevolking. De laatste peiling is uitgevoerd tussen 15 en 18 september.

Er zijn allerlei redenen te noemen waarom de cijfers juist nu zo nadelig uitpakken voor de regering. Zo ontstond er in juni grote onvrede over de dood van de Palestijnse mensenrechtenactivist Nizar Nabat, nadat hij door de Palestijnse politie was gearresteerd. Overal werden demonstraties gehouden, die Palestijnse veiligheidstroepen vervolgens weer uit elkaar sloegen. Uit peilingen bleek dat 63 procent van de Palestijnen geloofde dat achter de dood van Nabat een bewuste poging zat om hem het zwijgen op te leggen.

Wat bij het grootste deel van de bevolking ook niet goed viel, was het besluit van Abbas om de Palestijnse verkiezingen van april uit te stellen. De president gaf Israël daarvan de schuld, maar tegelijk was duidelijk dat het Abbas niet slecht uitkwam: hij zou onherroepelijk verliezen.

Slechts een op de drie Palestijnen denkt dat de verkiezingen inderdaad spoedig zullen worden gehouden. „Er is een duidelijk gebrek aan vertrouwen dat de regering zal doen wat het publiek wil”, zegt de Palestijnse politicoloog en PCPSR-directeur dr. Khalil Shikaki.

Het resultaat van het onderzoek is teleurstellend voor wie hoopt op relatief gematigde Palestijnse politici. Als er nu verkiezingen zouden worden gehouden, zou 37 procent van de Palestijnen op Hamas stemmen, 32 procent op Fatah (de partij van Abbas) en 13 procent op andere, kleinere partijen.

In presidentsverkiezingen zou Fatah-politicus Marwan Barghouti er uiteindelijk met de winst van doorgaan, ondanks zijn gevangenschap. Barghouti zit sinds 2002 vast vanwege zijn leiderschap van de al-Aqsa Martelarenbrigade tijdens de Eerste en Tweede Intifada (1987-1993 en 2000-2005).

Hoe kan Barghouti zo veel steun verwerven, terwijl hij levenslang vastzit?
Shikaki: „Hij teert nog op zijn populariteit uit het verleden. Hij werd vóór de intifada’s al gezien als een leider van Fatah. Hij kreeg zelfs brede steun in de tijd dat Yasser Arafat regeerde. Mensen zien Barghouti als integer en niet-corrupt. Hij behoort tot de politieke hoofdstroom en steunt de tweestatenoplossing. Barghouti is dus niet zo radicaal als Hamas of sommige linkse kandidaten. Tegelijk wordt hij gezien als iemand die zich harder tegenover Israël opstelt dan Abbas, zoals bijvoorbeeld duidelijk werd tijdens de Tweede Intifada. Hij zou niet aarzelen gebruik te maken van geweld als Israël zich in de ogen van de Palestijnen niet aan de gemaakte afspraken houdt.”

Wat moet er gebeuren om de betrekkingen tussen de Palestijnen en Israël te verbeteren?
„Het ziet er somber uit voor de Palestijnen en Israël. De tweestatenoplossing zien veel Palestijnen als de toekomst. Maar tegelijkertijd leeft de overtuiging dat Israël daarin geen partner kan zijn vanwege de nederzettingenpolitiek.

Toch is dat niet het hele verhaal. Het onderzoek van maart liet zien dat Palestijnen zich juist van Hamas afkeerden. Ze zagen in Hamas niet het antwoord. Om de situatie te verbeteren moeten er verkiezingen komen en moet Israël stoppen het perspectief op de tweestatenoplossing te verwoesten. Als dat gebeurt, dan zal ons onderzoek andere resultaten tonen.”

Hoe stabiel is de Palestijnse Autoriteit nog?
„De economische omstandigheden zijn niet goed, maar niet zo slecht als een jaar geleden. Het echte probleem is politiek van aard. Uit ons onderzoek blijkt dat bijna 80 procent wil dat de president aftreedt. De populariteit van de regering is lager dan ooit. Ook binnen Fatah zelf is kritiek. Bijna de helft van de partij vindt dat Abbas moet opstappen. Dit hebben we nooit eerder gezien.

Er zijn tekenen dat de Palestijnse Autoriteit dit serieus neemt en erover nadenkt wat te doen. Als de Palestijnse Autoriteit dat niet doet, zal dat gevolgen hebben voor Fatah. Ik verwacht niet dat de Palestijnse Autoriteit nu snel zal instorten. Dat gebeurt pas als er tegelijkertijd economische druk en politieke ontevredenheid bestaat. Dat is nu nog niet het geval.”